Cordyceps, çoğumuzun ismini dahi duymadığı bir canlı türü. Okuduğunuzda siz de son derece ilginç bulacaksınız. Kendilerine BBC’nin bir belgeselinde rastladım.
Mantarların ekolojideki yerini çoğumuz lise bilgilerimize borçluyuz. Mantarlar ölmüş canlıların organik içeriklerini tekrar ekolojik döngüye kazandıran bir nevi çöpçülerdir ve işlerini çok temiz yaparlar. Çürümüş organik maddelerin bol olarak bulunmadığı topraklarda gelişemezler.
Peki, benim katil mantar diye isimlendirdiğim “Cordyceps” işlerini nasıl hallediyor? Kendilerine yaşamın ve canlılığın ne denli ilginç şekillerde kendini devam ettirdiğini hatırlatan mantar türü de diyebiliriz.
Dünya üzerindeki böceklerin %80’i yağmur ormanlarında yaşamaktadır. Bu da cordycepsin en çok bulunduğu yeri işaret eder çünkü cordycepsin hedefi böceklerdir. Örneğin yağmur ormanı karıncalarının bir hektardaki nüfusu 8 milyona ulaşabilir. Bu da karıncaları durdurulamaz bir güç haline getirir. Tam da burada doğanın muhteşem kuralları devreye girer. Bu miktarda bir canlı bile rakipsiz değildir. Asalak olarak yaşamını sürdüren kordisepsin isteği tam da budur. Kordisepsin sporları karıncanın vücuduna ve beynine nüfus eder. Zehirlenen beyni karıncayı yukarı doğru yönlendirir. Mantar yetişkin olduğunda sporlarının rüzgârdan daha fazla yararlanmasını istediği için bunu yaptırdığını düşünüyorum. Yön duygusunu kaybetmiş karınca bir süre sonra bir dala alt çenesini geçirir ve orda kalır. Bu durum diğer karıncalar tarafından fark edilince işçi karıncalar hemen enfekte karıncayı koloniden uzak bir yere taşıyıp bırakırlar. Karıncalar da en az mantarlar kadar hayatta kalma yollarını biliyorlar.
Cordycepsin meyve veren gövdesi karıncanın kafasını delip büyümeye ve uzamaya başlar. Büyümesi 3 hafta kadar sürebilir. Mantar büyümesini tamamlayıp olgunlaştığında ise sporları etrafa yayılmaya başlayacak ve yakındaki bütün karıncaların vücutlarına nüfus edecek. Bu durum bütün bir koloniyi yok edebilir.
Cordyceps mantar türünün 400 kadar keşfedilmiş türü olup hala keşfedilmemiş birçok türü de bulunmaktadır. İlginç olan kısım ise her bir türün ayrı bir böceğe özelleşmiş olmasıdır. Karıncalar, çekirgeler, örümcekler ve daha birçok böcek türünün korkulu rüyasıdır.
Bu mantar türünün doğadaki dengenin korunmasındaki faydasının yanında çok önemli bir yararı daha vardır. Cordycepsin geniş kapsamlı farmakolojik etkisi sayesinde insan vücudundaki birçok önemli organda hücre yenilenmesi üzerinde etki göstermesi, kanserde iyileştirici özellik göstermektedir. Bunun yanında birçok hastalığın tedavisinde de kullanılabilmektedir. Geleneksel Çin Tıbbı’nda 1200 yıldır kullanılmaktadır. Çinliler bu mantarı “Tanrı’nın bir lütfu” olarak nitelendirmişlerdir. Çin tırtıl mantarı olarak da bilinmektedir bu yüzden. Bir de The Last of Us isimli bir oyunun da içeriği bu mantar örnek alınarak oluşturulmuş.
Karmaşadan ve sıkıcı günlerden bunalanlar için belgeseller yepyeni ufuklar açması yönüyle vazgeçilmezdir.
