Dünya Bayrakları ve Bilinmeyenler – Ülke Bayrakları

Evrende üzerinde yaşam olduğunu bildiğimiz tek gezegen olan ve üzerinde ikamet ettiğimiz biricik Dünyamızda tam 206 ülke var. Bu 206 ülkenin çoğu diğer devletlerce tanınıyor. Yani kısaca dünyada 206 adet ülkenin bayrağı var da diyebiliriz. Ama bu ülkelerin dışında hiçbir ülke tarafından tanınmayan, özerk olan, buna rağmen toprak bütünlüğüne sahip birçok ülke daha var. Burada Dünya bayrakları hakkında bazı az bilinenlere ve yine bazı ülke bayrakları ve anlamları hakkındaki ilginçliklere değineceğiz.

#1  Ukrayna, son 5 yıldır oldukça konuşulan bir ülke olmanın yanı sıra Rusya’nın işgali ile birlikte tüm dünyanın gündemine oturdu. Ukrayna bayrağını tüm dünyanın yakından tanıdığı bu dönemde bayrağın anlamına odaklanmak da çok önemli. Mavi ve sarı olmak üzere iki renkten oluşan bu bayrağın renkleri 12. yüzyıldaki Galiçya ve Volinya Krallığı’nın flamasından geliyor. Ancak aynı zamanda bu bayrak tahıl açısından çok zengin ve geniş bir düzlük olan Ukrayna’nın bir sembolizmi olarak masmavi gökyüzü ve alabildiğine altın sarısı buğday tarlalarını simgelemektedir.

Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin bir parçası olduğunda bugünkü bayrağı da yasaklanmış ve Sovyet uyarlaması yeni bir bayrak resmi olarak kullanılmaya başlanmıştı. 1949 yılından itibaren orak ve çekiç içeren bu bayrak, 1991 yılındaki bağımsızlık sonrasında komünist ve millyetçi akımların mücadelesini milliyetçilerin kazanması sonucu yerini bugünkü mavi sarı bayrağa bırakmıştır.

#2  Hollanda bayrağı ile devam edelim. Bu bayrağın tarihi, Hollanda ve İspanya bağımsızlık mücadelesi olan Seksen Yıl Savaşları’na kadar uzanır. Aslında bu bayrağın orijinal renkleri turuncu-beyaz-mavi idi ve bu bayrağa Prens’in Bayrağı yani Prinsenvlag deniyordu. Hollandalı milliyetçilerin lideri olan Orange Hanedan Prensi I. William önderliğinde, Hollanda İspanya’dan bağımsızlığını kazandı ve böylece I. William, Hollanda’nın vekili oldu. İşte onun yönetiminde ortaya çıkan Prinsenvlag, turuncu-beyaz-mavi, üç renkli bayraktı.

Fakat zamanla bu bayrağın turuncu kısmı kırmızıya döndü. Tabii bu konuda çeşitli ihtilaflar var. Kimileri, turuncu rengin o dönemdeki pigmentlerinin zamanla kırmızıya döndüğü için değiştiğini söylerken kimileri de 17. Yüzyılın ortalarında Hollanda ve İngilizlerin yaptığı savunma antlaşması sonucu Orange hanedanının artık yönetimde bulunamayacağının kabul edilmesiyle, onlara ait olan turuncu renginin kaldırıldığı yönündedir. 18. Yüzyılın sonunda gerçekleşen ihtilalle birlikte Hollanda da Fransa tarafından fethedildi ve Prens’in Bayrağı tamamen yasaklandı. Fransızlar ise bu bayrağın kendi bayraklarına benzemesini istedikleri için  kırmızı-beyaz-mavi, üç renkli bayrağı Hollanda’nın resmi bayrağı olarak kabul ettiler. 1813’te Hollanda bağımsızlığını kazandığında tekrardan Prinsenvlag kullanılmaya başladıysa da bu iki bayrak birlikte kullanılmaya devam etti.

1937 yılında resmi bayrağın kırmızı-beyaz-mavi olması kararlaştırıldı. Fakat hala resmi bayramlarda turuncu-beyaz-mavi, üç renkli Prinsenvlag kullanılıyor. Hatta 20. Yüzyılda bir kesim Hollandalı, ulusal bayrağın eski Prinsenvlag olmasını istediyse de ulusal bayrak değiştirilmedi.

#3  Pek ünlü bayraklardan bir tanesi de Fransa bayrağıdır.

Kırmızı beyaz mavi bayrak olarak da isimlendirebileceğimiz Fransız bayrağı, tarihteki en köklü bayraklardan bir tanesi olmakla birlikte Fransız İhtilali gibi bir çok tarihi olaydan köken almaktadır. Bu üç rengin birlikteliği adaleti ve eşitliği simgelerken beyaz renk, ülkeyi uzun yıllarca yönetmiş olan Burbonları simgeliyor. Mavi ve kırmızı renk ise Fransa’nın başkenti olan Paris’in simgesel renklerini oluşturuyor. İşin ilginç yanı, dünya bayraklarında bu üç rengi kullanan ülke sayısı 20’nin üzerinde bulunuyor. Örnek vermek gerekir ise; Birleşik Devletler, Avusturalya, Birleşik Krallık… Lakin burada Fransa’nın daha tarihsel bir bayrağını ve onun ünlü Fleur-de-Lys’ini de göstermeden olmaz. Bu meşhur bayrak ise Fransız İhtilali’ne kadar kullanılmıştı.

–Ufakça not: Bazı bayrakları yan çevirince başka ülkenin bayrağı oluyor. Mesela Fransa ve Hollanda bayrakları. (Fakat dikkat ederseniz, renk tonlarının farklı olduğunu anlayacaksınız. Zira Hollanda bayrağının kırmızısı parlak vermilyon iken mavi rengi ise kobalt mavisidir.)

–(Dünya bayraklarının anlamları çok önemli olsa da anlamların dışında bazı ilginç noktaları da görmek gerekiyor. Mesela Almanya bayrağı da yan çevirince Belçika bayrağı sanılabilir ama aslında değil. Almanya bayrağı yukarıdan aşağıya siyah-kırmızı-sarı, Belçika bayrağı soldan sağa siyah-sarı-kırmızı. Yani olmuyor.)

#4  Suriye ve ÖSO (Özgür Suriye Ordusu Bayrağı) bayrakları uluslararası ortamda bazen ama halk arasında çokça karıştırılıyorlar. İnsanlar hangi tarafı destekleyeceğini karıştırabilir galiba. Suriye bayrağı 2 yıldızlı, ÖSO bayrağı ise 3 yıldızlı. Biraz da renk farklılığı var. İşte Suriye ve ÖSO bayrağı arasındaki fark aşağıda gördüğümüz gibidir.

#5  Malum Katar krizi sürekli belirli aralıklarla gündeme düşüyor. Ama Bahreyn ile Katar bayrağını karıştırmamak lazım. Zira ikisinde de üçgen çıkıntılar var ve ikisi de çift renkli. Ama Bahreyn bayrağında bulunan beş çıkıntı İslam’ın beş şartını simgeliyormuş ve bu bayrak kırmızı-beyaz. Katar bayrağındaki sekiz çıkıntının neyi ifade ettiği ise belli değil ama bu bayrak da eskiden Bahreyn bayrağı gibi kırmızı-beyazmış. Zaman geçtikçe kırmızı güneşte solmuş ve kestane rengi olmuş. Bahreyn bayrağı ile karıştırılmaması için de kestane rengi kabul edilmiş. Unutmayalım bizim bayrağımız kırmızı değil “al” renkli. Ülke bayraklarını bilmek işte bu yüzden önemli.

#6  Pew Araştırma Merkezi, dünyada dinlerle, uluslararası ilişkilerle ve politikalarla ilgili araştırmalar yapan ve bunları yayınlayan bir kuruluş. 196 ülkenin bayrağıyla ilgili yaptığı araştırmada, 64 ülkenin bayrağında dini semboller olduğunu tespit etmiş. İslamiyet, Hristiyanlık ve Budizm vs. Ama işin ilginç yanı Singapur’un bayrağında hilal olmasına rağmen bu hilal İslami bir sembol değil. Bu hilal yükselen genç bir ulusu, demokrasiyi ve barışı temsil ediyormuş. Fakat sonuçta Singapur da bayrağında hilal olan ülkelerden bir tanesi.

#7  Nükleer silahlarıyla adından sıkça söz ettiren Kuzey Kore’nin bayrağına bakacak olursak: 1897 yılında Kore İmparatorluğunun kurulmasından sonra devam eden süreçte karışıklıklar içerisinde yüzen ülke, 2. Dünya Savaşı bittikten hemen sonra Kuzey Kore ve Güney Kore olmak üzere ikiye bölündü. Kuzey Kore, SSCB etkisindeydi. 1948 yılında tam bağımsızlığını kazanan Kuzey Kore, yine 1948 yılında bayrağını belirlemiştir. Üç renkten oluşan bayrakta bir adet beyaz çember içerisinde kırmızı yıldız vardır ve bu yıldız komünizmi simgeler. Bayraktaki kırmızı şerit devrimciliği, beyaz şeritler kültürel bütünlüğü, mavi şeritler bağımsızlığı simgelemektedir.

#8  Makedonya bayrağı eskiden farklıymış. Bu bayrağın üstünde Büyük İskender’in babası olan Makedonyalı Philip’in mezar taşındaki Vergina Yıldızı kullanılmış, 1992-1995 yılları arasında. Ama bu mezar Yunanistan’da olduğu için, Yunanlılar ortalığı yaygaraya vermişler ve Makedonya ile ticari ilişkilerini kesmişler. Olay Birleşmiş Milletler’e taşınmış ve Makedonya bayrağını değiştirmek zorunda kalmış. Şu anda bayrakta kırmızı zemin üzerinde güneş figürü var ve bu olay ülkede hala büyük tartışma konusu.

#9  Şerif Hüseyin zamanında İngilizlerin yardımıyla Osmanlı’ya isyan ettiğinde kırmızı, beyaz, siyah ve yeşilden oluşan bir bayrak kullanmış. Bu bayrağın versiyonlarını şu an Orta Doğu’da, Arap yarımadasında ve Kuzey Afrika’da birçok ülke kullanıyor. Tabi Şerif Hüseyin ile bayrakları çok geniş ve ayrı bir yazı konusu.

#10  Dünya tarihinin en büyük kolonyal ve emperyal devletlerinden olan Britanya’nın bayrağı da önemli. Normalde İngiltere’nin bayrağı beyaz bir arkaplan üzerinde bulunan kırmızı St. George haçıdır. İskoçya’nın bayrağı ise mavi bir arkaplan üzerinde bulunan St. Andrew haçıydı. 17. yüzyılın başında bu iki devletin birleşmesiyle, 1606 yılında bu ikisinin karışımı olan yeni bayrak kabul edildi. İki asır sonra yani 1800 yılında İrlanda ile yapılan birleşme akti ile 1801 yılında İrlanda Britanya’ya Katıldı. İrlanda’nın bayrağı, beyaz arkaplan üzerine St. Patrick haçıdır. Aynı şekilde bu bayrak ile Britanya’nın bayrağı 1801 yılında birleştirilerek, hala günümüzde kullanılan Britanya bayrağı kabul edilmiş oldu.

Bu konuyla ilgili bir de Kuzey İrlanda’nın ve İskoçya’nın Birleşik Krallık’tan ayrılma meseleleri var. Eğer İskoçya ayrılıp tam bağımsız olursa ya da Kuzey İrlanda ayrılıp İrlanda ile birleşirse yeni Birleşik Krallık bayrağı aşağıdakilerden biri olabilir. Bu kadar bayrak bilgisinden sonra sizi bir ülke bayrakları testine soksak herhalde çok başarılı olursunuz.

#11 ABD bayrağı 52 yıldız yoktur. 50 yıldız vardır. Amerika halkından bazı insanlar dahi bu detayı bilmiyor. 48 yıldız birbirleriyle sınırı olan Kuzey Amerika’nın ortasındaki 48 eyaleti, 1 yıldız kuzeydeki Alaska’yı, 1 yıldız da Büyük Okyanus’un ortasındaki Hawai’yi temsil ediliyor. buna rağmen ABD kurulduğunda, bayrakta yalnızca 13 yıldız vardı. zaman içinde eyaletlerin birer birer ABD’ye katılmasıyla 50 yıldıza ulaştı. 47 yıl boyunca 48 yıldızlı olan bayrak, 1959 yılında Alaska’nın (Alaska, 30 Mart 1867’de Rusya’dan 7,2 milyon dolara satın alınmıştır ki bu da ayrı bir fiyasko.) ABD’ye dahil olmasıyla 49 yıldıza, 1960 yılında Hawai’nin dahil olmasıyla da 50 yıldıza ulaşmıştır. Ayrıca her eyaletin kendi bayrağı da var.

#12 Avrasya’da 13 Slav ükesi var. Bunlar; Rusya, Ukrayna, Beyaz Rusya (Belarus), Polonya, Çekya, Slovakya, Slovenya, Hırvatistan, Bosna-Hersek, Karadağ, Sırbistan, Makedonya, Bulgaristan. Bu ülkelerin çoğuda panslavist bayraklar kullanıyor. Yani beyaz-mavi- kırmızı olarak 3 renkten oluşan bayraklar. Aşağıda onları görüyoruz.

(Sanki Slovakya bayrağındaki simgeyi küçültüp sol üste kaydırmışlar ve Slovenya bayrağı olmuş, değil mi?)

#13 Bu şıkta sizlere birbirine gerçekten çok benzeyen 2 bayrak göstereceğim. Bunlar biri başkenti Niamey olan “Nijer, diğeri de başkenti Yeni Delhi olan Hindistan. Evet, aşağıda bu ülkelerin bayraklarını görüyorsunuz. Soldaki Nijer’in bayrağı, sağdaki de Hindistan’ın bayrağı. Birbirlerine ne kadar da benziyorlar değil mi? Dikkatinizi çekerim, Nijer bayrağında turuncu daha koyu iken Hindistan bayrağında yeşil daha koyu. Ülkeler ve başkentlerini bilmek yalnızca genel kültür açısından değil aynı zamanda tarihi anlayabilmek için de çok önemli

Maalesef aralarında pek bir bağlantı yok. Sadece renkleri ve bayraklarının ortasında bulunan yuvarlak şekil dolayısıyla birbirlerine benziyorlar. Nijer bayrağındaki üstteki turuncu şerit Sahra Çölü’nü, beyaz şerit ülkenin masumluğunu ve temizliğini, yeşil ise batısındaki ve güneyindeki yeşil vadileri simgeliyormuş. Ortadaki turuncu yuvarlak ise güneşi temsil ediyormuş. Hindistan bayrağında ise turuncu fedakarlığı ve cesareti (Hindu halkını), yeşil sadakati ve kahramanlığı (Müslüman halkını), beyaz ise dürüstlüğü ve barışı (bu iki halk arasındaki arzulanan doğruluğu ve barışı) temsil etmekteymiş. Ortadaki 24 telli tekerlik ise hukuk yasalarını temsil eden Ashoka Çakra imiş.

#13 Bilindiği gibi gündemdeki meselelerden biri de Venezuela – Türkiye ilişkileri. Gündemde denildiği üzere, iki ülke de yakın zamanda darbe atlattığı için bu sıralar sıcak ilişkiler kurmaya başladılar. ABD’nin yaptırımları ve iki ülkenin de ABD ile ilişkileri çalkantılı olduğu için Venezuela (Venezüela değil) devlet başkanı Maduro, Türkiye’nin kendilerini kurtaracağını ifade etmiş. Ama aradaki binlerce kilometreyi umarım unutmamıştır. Benim de dikkatimi Venezuela’nın bayrağı çekti. Güney Amerika’nın kuzeyinde bulunan 3 ülkenin bayrağı nedense birbirine acayip çok benziyor. Venezuela, Kolombiya ve Ekvador bayraklarının hepsinin ana renkleri sarı – lacivert – kırmızı. Büyük ihtimalle bu benzerlik üçünün de İspanyol kökenli olmasında ve aynı zaman diliminde İspanya’dan bağımsızlıklarını ilan etmelerinde yatıyor. Aşağıda barakları görüyoruz. Farklı olarak Venezuela bayrağının ortasında 8 yıldız, Ekvador bayrağının ortasında ise ülke arması bulunuyor. Kolombiya bayrağı ise sarı, lacivert ve kırmızı renklerinden ibaret.

#14 Üç tane Afrika ülkesinin bayrağında birbirlerine çok benzer şekilde birer şerit var. Bu şeritler üç bayrakta da aynı şekilde sol alt köşeden sağ üst köşeye uzanıyor. Ama genel olarak bayrakların birbirleri ile küçük benzerlikler dışında anlam bakımından pek bir alakaları yok.

Kongo Demokratik Cumhuriyeti bayrağındaki şerit geleceği, şeritteki kırmızı renk ülkesi için şehit olanların kanını, kırmızıyı çevreleyen sarı şeritler ise refahı temsil ediyormuş. Sarı yıldız ülkenin birliğini, mavi zemin ise barışı simgeliyormuş.

Namibya bayrağındaki şeritte bulunan kırmızı ve beyaz renkler ise herkes için iyi bir geleceği, halkın kahramanlığını, birliği ve barış içinde yaşamayı temsil ediyormuş. Mavi renk okyanusu, su kaynaklarını ve yağan yağmuru; yeşil renk ise bitki örtüsü ile verimliliği temsil ediyormuş. Sarı yıldız yaşama sevincini belirtirken yıldızı çevreleyen ışınlar da ülkede yaşayan 12 farklı etnik grubu temsil ediyormuş.

Tanzanya bayrağında bulunan renkler, daha önce ayrı halde bulunup sonradan birleşen devletlerin bayraklarındaki renklermiş. Siyah şerit Afrika halkını, siyahı çevreleyen sarı şeritler yeraltı zenginliğini temsil ediyormuş. Yeşil renk ülkenin verimli topraklarını simgelerken mavi renk de ülkenin kıyısında bulunduğu Hint Okyanusunu temsil ediyormuş.

#15 İskandinav ülkeleri 3 tanedir. Bunlar; Danimarka, İsveç ve Norveç. Bu ülkelerle birlikte Finlandiya, İzlanda ve Faroe Adaları “Nordik ülkeleri”ni oluştururlar.

Faroe Adaları, Danimarka’ya bağlı özerk bir yönetime sahiptir. Keçileriyle meşhur olmasından dolayı “Keçi Ülkesi” diye de anılıyormuş. Hatta ülkenin armasında da keçi resmi var. Danimarka’ya bağlı olmasına rağmen de Avrupa Birliği’ dahil değilmiş.

Orkney Adaları ve Shetland, Birleşik Krallık’ın bir parçası olan İskoçya topraklarıdır. Bayrakları farklı ama özerk olduklarına dair bir bilgi bulamadım. Eskiden Zetland olarak bilinen Shetland’ın bayrağı İskoçya bayrağına da çok benziyor.

Åland Adaları ise Finlandiya’ya bağlı özerk bir bölge. Ama İsveççe konuşuluyormuş.

Yine zamanında, 1991 yılında SSCB’den bağımsızlığı kazanan Estonya’ya da bu tipte bir bayrak önermişler ama kabul edilmemiş.

#16 Son olarak bizim bayrağımızda hilalin sivri uçları sağa bakıyor. Ay yıldızlı bayrağımızın sağa bakmasının nedeninin bizim gökyüzünde ayı ve hilali böyle görmemizden kaynaklandığı söyleniyor. O zaman bayrağında hilal olan ülkelerin, kendi gördükleri şekilde hilalleri olması lazım değil mi? Gerçekten de bazı ülkelerin bayraklarında hilallerin yönlerinde hafif farklar var. Ama bununla ilgili net bilgiler elde edebileceğimiz bir kaynak veya araştırma bulamadığımız için bu maddeyi güncellemek üzere sonraya bırakıyoruz.

Kaynakça:

1) Wikipedia
2) Al Jazeera
3) Encylopedia Britannica