A Vitamini ve Göz

Temel bilgiler ile başlayalım. Yağda çözünen bir vitamindir. Bu yüzden yağlı sebze yemeklerinin suyunun da içilmesi gerekir. Büyüme ve gelişme için gereklidir. Normal bir diyetle eksikliği hissedilmez. Hamilelerin bol miktarda alması gerekir. Vücut direncini arttırır.

Besinlerden alınan haline ve diğer adına genel olarak “retinol” denir.  Ama retinol A vitamininin çeşitlerinden biridir. Retinoidler ve karotenoidler olarak ikiye ayrılır.

Retinoidler, hayvansal gıdalarda bulunan çeşitleridir. Gözün gece görmesiyle ilgilidirler ve bağışıklıkta önemli yerleri vardır.

Karotenoidler ise bitkisel gıdalarda bulunur. Karoten, vücutta üretilen A vitamininin öncül maddesidir. Antioksidan özellikleri vardır ve karotenoidlerden bazıları sadece gözlerimizin retinasına özeldir.

A vitamini iskelet gelişiminde önemlidir. Eksikliğinde kornea problemleri ve gece körlüğü görülür. Ayrıca gözde oluşan kuruluğunda başlıca nedenlerinden birisi. Bu yüzden havuç tüketmenizi öneririm. Zamanında annem her kahvaltıda taze havuç suyu içirirdi bize.

A vitamini ve Göz

Gelelim A vitamininin göz konusundaki ayrıntılarına. A vitamininin göz için faydalı olmasının temel sebebi gözdeki hücrelerin yapıtaşı olarak görev yapması. Gözde bulunan çubuk (bazı yerlerde “çomak hücresi” de denir) ve koni hücrelerinde bulunan ve ışığa duyarlı olan pigmentin yapıtaşı olarak kullanılıyor. Işığı algılamanın yanında gece görmede de görev yapan çubuk hücrelerinin A vitamini eksikliğinde görevini yapamaması gece körlüğüne sebep oluyor.

Biraz daha derine inelim. Gözde retinal diye bir madde var. Bu madde A vitamininden sentezleniyor. Aydınlık ve karanlıkta bu retinal ve A vitamini birbirine dönüşüyor. Gece olunca A vitamininin retinale dönüşmesi gerekiyor. Ama hücre ortada retinal yapacak A vitamini bulamayınca görevini yapamıyor tabi. İşte alın size gece körlüğü ve göz problemleri…

Peki FAYDALARI neler? Bakalım neymiş:

• Kemiklerin gelişmesinde önemli bir yeri vardır.
• Bağışıklık sistemini güçlendirir. Soğuk algınlığına karşı yeri önemlidir.
• Gelişime katkısı vardır.
• Üremeyi ve gelişmeyi arttırır.
• Hücre içi fonksiyonları düzenler
• Diş ve diş eti sağlığında önemli bir yere sahiptir.
• Sağlıklı saçlar ve saç derisi açısından önemlidir.
• Organlardan özellikle boşaltım sistemi, mide ve karaciğerin korunmasına destek olur.
• Sindirim sisteminde ülser tedavisinde önemli paya sahiptir.
• D vitaminin daha etkin kullanılmasına yardımcı olur.
• Enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı vücudun korunmasına yardımcıdır.
• Cildin parlamasını sağlar. Sertleşen ve esnekliğini kaybeden cildi yumuşatır.
• Cildi gergin tutan kollajen yapımını destekler
• Vücudun yağ mekanizmasını ve yağ depolamasını düzenler.
• Gözleri korur ve daha iyi görmeyi sağlar bunun yanı sıra gece körlüğü riskini azaltır.
• Antioksidan bir maddedir ve kansere karşı etkilidir. Karotenoid formunun içerdiği alfa ve beta karoten, anti-kanser özelliğe sahiptir.
• Yaşlanma sürecini geciktirir.
• Bebek sahibi olacak bayanların mutlaka A vitamini alması gerekir.
• Bazı proteinlerin kullanılmasında A vitamini gereklidir.

A vitaminin EKSİKLİĞİNDE Meydana Çıkacak Problemler

A vitamininin eksikliği normalde fazla görülmez. Ama yeterince tüketilmediğinde veya vücut tarafından emilemediğinde vücutta bazı aksaklıklara yol açar. Bunlar;

• GECE KÖRLÜĞÜ
• Göz kuruluğu
• ZAYIFLAYAN GÖRÜŞ GÜCÜ
• İleri düzeylerinde; kornea iltihabı ve göz yaraları, kornea ülserleri
• Ağız ülseri
• Saçların kuruması ve dökülmesi
• Saçların kepeklenmesi
• Bağışıklık sisteminin zayıflaması
• Boğaz enfeksiyonları ve solunum yolu rahatsızlıkları
• Mesane iltihabı ve idrar yollarında sorunlar
• Cildin kuruması ve deri pullanması
• Özellikle çocuklarda büyüme ve gelişme yavaşlığıdır.

Ayrıca çinko eksikliği, pankreatik hastalılar ve alkol tüketimi de A vitamininin vücuda girişine engel olur. “E vitamini” eksikliğinde de A vitamini emilimi azalacağı için E vitamini de almak gerekir.

A vitamini de her besin gibi fazla alındığında sorunlara yol açar:

• C vitamininin vücutta etkin olamaması
• Baş ağrısı
• Düzensiz adet döngüsü
• İshal, kusma
• İştahsızlık, mide bulantısı
• Saç dökülmesi, saç kuruluğu
• Derinin kuruması ve çatlaması, kaşıntı
• Eklem-kemik ağrıları, kramplar
• Ciddi karaciğer bozuklukları
• Hamilelerde riskli doğumun artması

Ülkemizde görülmesi ne kadar imkânsız olsa da fok balığı yiyenlerde de A vitamini fazlalığı görülür.

Bulunduğu Besinler

Hayvansal kaynakları:

Balıkyağı, tereyağı, sığır eti, ciğer, süt, peynir, yoğurt, tavuk eti, yumurta, sardalya, karides, somon balığı, tuna balığı, ton balığı vs.

Karaciğer, balıkyağı, yumurta ve tereyağında bol; et, yağsız süt ve peynirde az miktarda bulunur.

Bitkisel kaynakları:

Başta havuç olmak üzere tatlı patates, ıspanak, baklagiller, domates, kayısı, kavun, şalgam, şalgam otu, hardal otu, pancar, pazı, kabak, greyfurt, marul, maydonoz vs.

Şuna dikkat çekmek istiyorum, doktor tavsiyesi olmadan hiçbir vitamin veya besin gıda takviyesi olarak alınmamalıdır. Bu ciddi problemlere sebebiyet verebilir. Zaten normal bir diyet vücudun bütün ihtiyaçlarını karşılar. Unutmayalım ki her besinin azı karar, fazlası zarar!