Uzaya gönderilen roketleri tekrar yeryüzüne indirilip kullanabiliyoruz, artık kanserle savaşabilen akıllı moleküllerimiz var, bebekler doğmadan genetik olarak tasarlayabiliyoruz, harika teleskoplarımızla kara deliklerin yaydığı ışığı görebiliyoruz, 3D yazıcılarla birçok şeyi üretebiliyoruz ve daha fazlası. Ne kadar muazzam öyle değil mi(!). Evet, ancak bu kadar mükemmel teknolojimize rağmen anne sütüne eşdeğer bir besin yapamadık ve bu ne yazık ki pek olası görünmüyor. Bu nedenle anne sütünün önemini, emzirmenin faydalarını ve emzirme tekniklerini temel olarak her anne adayının çok iyi bilmesi ve benimsemesi gerektiği konusunda hemfikir olduğumuzu düşünüyorum.
Geçen yazımızda anne sütünün içeriğine, üretimine ve dinamizmine parantez açmıştık. Şimdi ise emzirmenin faydalarına, doğru emzirme tekniklerine, ne kadar anne sütü verilmesi gerektiğine ve anne sütünün yeterli olduğunu nasıl anlayacağımıza parantez açıyoruz.
İçindekiler
Emzirmenin Faydaları
Anne sütü ve emzirmenin başta bebek ve anneye olmak üzere babaya, ülkeye ve çevreye sayısız yararı vardır.
Emzirmenin Bebeğe Faydaları:
-İlk birkaç günde gelen kolostrum(ağız sütü) çok zengin antimikrobiyal içeriğe sahiptir. Bu nedenle Yenidoğanın İlk Aşısı olarak nitelendirilir. Bu bebeği enfeksiyonlardan korur.
-İçeriğindeki özel antikorlar sayesinde solunum yolu enfeksiyonları ve sindirim sistemi enfeksiyonları daha az görülür.
-Yenidoğan bebeğin bağırsakları da diğer organlar gibi tam olgunlaşmamıştır. Anne sütündeki büyüme faktörleri sayesinde daha kolay olgunlaşır ve Nekrotizan Enterokolit denilen hastalıkta ciddi bir azalma izlenir.
-Yapısı ve içeriği itibariyle bebek tarafından daha kolay sindirilir. Bu sayede kabızlık, ishal gibi problemler daha az görülür. Ayrıca pişik de daha az görülür.
-Anne sütü bağışıklık sistemini düzenlemesiyle çağımızda sıkça görülen alerjik hastalıklar açısından koruyucudur.
-Anne sütü ile beslenme, birçok hastalıkla ilişkilendirilen obeziteye karşı koruyucudur.
-Önemli kronik hastalıklar olan diyabet ve hipertansiyon riski anne sütü alanlarda azalmıştır.
-Anne sütü lösemi, lenfoma ve beyin tümörleri gibi çocukluk çağı tümörleri gelişimi riskini azaltır.
Dünya Kanser Araştırma Vakfının kanserden korunmak için 10 önerisinden biri:
Anneler emzirsin, çocuklar emzirilsin!
-Anne sütü, ani bebek ölümü sendromundan korur.
-Anne sütü beyin gelişimi için özel bir içeriğe sahip olduğundan bilişsel işlevler üzerine de olumlu etkilidir. Anne sütü alan çocukların IQ puanı ortalama 8-10 puan fazladır. Duygusal ve davranışsal problemleri daha azdır. Motor becerileri daha çabuk kazanırlar.
-Diş çürükleri daha az görülür.
-Anne sütünün ağrı kesici özelliği de vardır.
-Emzirme ile annenin çocuğu ihmali azalır.
Emzirmenin Anneye Faydaları:
Emzirmenin bebeğe olduğu kadar anneye de birçok faydası vardır:
-Emzirmeyle harcanan efor ve enerji sayesinde doğal bir şekilde kilo kaybı sağlanır. Eski kiloya dönüş daha hızlı olur.
-Emzirme esnasında artan oksitosin hormonu uterus(rahim) kaslarını kasarak eski haline daha çabuk dönmeyi sağlar. Ayrıca kanamayı azaltarak annede anemi(kansızlık) görülmesini azaltır.
-Çocuğun rahatlayıp uyumasını sağlayarak anneye mışıl mışıl uyku imkânı verir.
-Anne sütü üretimini uyaran prolaktin hormonu sayesinde emzirme doğru ve yeteri kadar sık yapıldığında doğal bir kontrasepsiyon( gebelikten korunma) yöntemidir.
-Meme, uterus(rahim) ve over(yumurtalık) kanseri gelişimi riskini azaltır.
-Menopoz sonrası gelişebilecek diyabet, hipertansiyon gibi kardiyovasküler hastalık riskini azaltır.
Emzirmenin Babaya Faydaları:
Emzirmenin babaya faydası olur mu demeyin hem de tam onların istediği gibi oluyor. Emzirme sayesinde babalarda mışıl mışıl uyku çekerler. Ayrıca hazır mamalara yapılan harcamaları azaltarak ev ekonomisine katkı sağlar.
Emzirmenin Ülkeye Faydaları:
Hazır mama kullanımının azalması, anne ve bebek hastalıkların daha az görülmesi, daha az tedavi gereksinimi, hastaneye yatışların azalması ve bedenen ve ruhen sağlıklı bireyler sayesinde ülke ekonomisine katkı sağlar.
Emzirmenin Çevreye Faydaları:
Formül mamalar hazırlık gerektirir. Su tüketimi, çevreye atık, taşınma ve paketleme, enerji tüketimi nedeniyle pek çevre dostu olduğu söylenemez. Ancak anne sütü mamalar gibi hazırlık, enerji tüketimi gerektirmediği ve atık oluşturmadığı için çok iyi bir çevrecidir.
Anne Sütü Ne Kadar Süre Verilmeli?
Öncelikle emzirmeye doğumdan hemen sonra mümkün olan en kısa sürede başlanılması gerekir. ( ilk 1 saat)
Dünya Sağlık Örgütüne göre ilk 6 ay sadece anne sütü bebeğin tüm ihtiyaçlarını eksiksiz karşılar.* Bu nedenle ilk 6 ay sadece anne sütü verilmelidir. 6. Aydan sonra anne sütüyle birlikte tamamlayıcı beslenmeye geçilip anne sütü 2 yaşına kadar devam edilmelidir.
Emzirme yeteri kadar sık ve doğru şekilde yapıldığı takdirde ilk 6 su verilmesi bile gerekmez.
Emzirme Süresi ve Sıklığı Ne Kadar Olmalıdır?
Anne sütünün gerçek anlamıyla etkin olabilmesi için emzirme süreci de doğru yürütülmelidir.
Bebek süre kısıtlaması olmadan emzirilmelidir. Emzirme süresinde esas olan meme boşalıncaya kadardır. Tabii bunda bebeğin isteği önemlidir. Bebeğin ön ve son sütü alabilmesi için en az 10 dakika emzirilmelidir.
Yenidoğan bir bebek günde en az 8-12 kez emzirilmelidir. Bu da bebeğin isteğine göre ayarlanır. Yani sıklıkta da bir sınır yoktur, bebek istedikçe emzirilir. Bebek büyüdükçe emzirme sıklığı azalır. Dikkat edilmesi gereken bir konu bebeklerin gecede emzirilmesidir.
Bebek aranıyorsa, emme hareketliliği varsa, yalanıyorsa, elleri ağızda kolları bükülmüş ve ayaklar hareketliyse emmeye isteklidir.
Bebeğin ağlaması açlığını göstermesi için son çaresidir. Yani ağlama açlık için geç bir göstergedir. Ayrıca ağlayan bebek memeyi daha zor tutar.
Emzirme Teknikleri
Emzirme esnasında meme 4 parmak altta başparmak yukarıda olacak şekilde desteklenir. (C yöntemi)
Beşik Tutuş(Kucaklama): Bebek emzirilen taraftaki kolla kavranır.
Beşik Tutuş(Ters Kucaklama) : Bebek emzirilmeyen taraftaki kolla kavranır.
Futbol Tutuşu(Koltuk Altı): Bebeğin vücudu koltuk altına yaslıdır. Anne eliyle bebeğin başını destekler. İkizlerin emzirilmesinde kolaylık sağlayabilir.
Yatarak ( Yan yana) emzirme: Anne ve bebek birbirlerine dönüktür ve bebeğin vücudu anneye paraleldir. Sezaryen doğum sonrası böyle emzirilebilir.
Emzirme esnasında anne ve bebek rahat edecek ve daha az yorulacak şekilde kollar ve vücut desteklenmelidir.
Anne Sütünün Yeterli Olduğunu Nasıl Anlarız?
-Anne sütünün yeterliliğin en önemli göstergesi bebeğin kilo alımıdır. İlk 5-7 günde normal olarak %7-10’luk bir kilo kaybı olur. Anne sütü yeterli ise kilo kaybı 1 haftada durur ve 10-14.günde tekrar doğum tartısına ulaşır.
-Emzirmeden sonra bebeğin tatmin olması doyduğunu gösterebilir.
-İdrar çıkışı ilk hafta günde 1-4 kez, ikinci haftada en az 6 kez ise ve idrarın kötü kokulu-yoğun olmayışı sütün yeterli olduğunu gösterir.
-İlk 4 gün günde 1 kez yeşilden sarıya doğru dönen bir renkte, 5-6.günden itibaren 5’ten fazla sarı renkli ve yumuşak dışkılama varlığı yeterli anne sütünün göstergelerindendir.
Bebeğini her istediğinde emziren annenin herhangi bir fiziksel problemi yoksa sütü bebeği için yeterlidir.
Anne Sütünü Nasıl Arttırabilirsiniz?
Anne sütünü arttıracak en önemli şey bebeği sık sık emzirmektir. Çünkü süt üretimini sağlayan prolaktin hormonu en çok bebeğin emmesiyle artar.
Fazla yemenin süt arttırıcı etkisi yoktur. Ancak emzirmenin peşinden yeteri kadar sıvı alınmalıdır.
Annenin dinlenmesi, hafif spor yapması, stresten uzak durması ve dengeli beslenmesi sütün artması için yeterlidir.
Baharatlı yiyecekler, aşırı çikolata, kahve, çay ve kola bebeğin sağlığını etkileyebilir. Ayrıca kesinlikle alkol ve sigara kullanılmamalıdır.
Dünya Emzirme Haftası (1-7 Ağustos)
Dünya’da 170 ülkede anne sütünün öneminin anlaşılması, emzirmenin yaygınlaştırılması ve daha sağlıklı yarınlar için her yıl 1-7 Ağustos günleri Dünya Emzirme Haftası olarak kutlanır.
Anne sütü hakkında yine güzel bir yazı olmuş, elinize sağlık. Yalnız “bebekler doğmadan genetik olarak tasarlayabiliyoruz” cümlesini lafın gelişi mi yazdınız, yoksa aktif olarak uygulanıyor da ben mi bilmiyorum. Çünkü hem böyle bir şey evet var ama uygulanmıyor diye biliyorum hem de etik değil yani.
Yorumunuz için teşekkürler. Dediğiniz örneği belirtmekteki tek amacım teknolojinin ve bilimin geldiği noktayı okuyucuların hayalinde canlandırabilmekti ve anne sütünün eşsizliğini bir kez daha kanıtlayabilmekti.
“Çocuğun rahatlayıp uyumasını sağlayarak anneye mışıl mışıl uyku imkânı verir.” kısmı ve aynı şekilde babaya faydaları kısmı çok güzeldi 🙂
annenin ilk sütüne kolsotrom yani ağız sütü denir. ülkemizde hala bebeğe şekerli su verneler serum verenler var. hayır bebek ilk doğduğunda ilk verielcek besin anne sütüdür. Anne sütü koruyucu bir aşı gibi tüm ömrü boyunca çocuğu korur. içemediyse korunmayacak anlamına gelmez ama içerse korunacak demektir.