Kendi okuluma giderken her gün otobüsüm birçok lisenin önünden geçiyor. Liselerin kapısının önünde, lisenin karşısında bakkalın yanında onlarca sigara içen çocuk görüyorum. Çocuk diyorum çünkü hiçbiri 18 yaşını doldurmuş değil ve farkında olmadıkları tonla şey var hayatta. Bunlar kimin çocuğu merak ediyorum. Anneleri, babaları bunların sigara içtiğini biliyor mu? Anne-babalar çocuklarından haberdar mı acaba? Kendi çevremdekilerden biliyorum; ebeveynler oğlunun kızının yanında sigara içiyor. E çocuğa sigara içme desen ne kadar etkili olur?
2014 yılı Sağlık Bakanlığı verilerine göre, 20.088 kişi akciğer kanseri olmuş. Ki akciğer kanseri, toplam kanser istatistikleri içinde %30’luk bir yere sahip. Peki, acaba sigara içen insanlar kendilerini bu risk tablosunda görmüyorlar mı? “ya ben olmam, bana bir şey olmaz” mı diyorlar? E ama elbet birileri bu hastalığa yakalanıyor, kendini bunlar arasından hiçbir şey olmamış gibi ayıklamak ne kadar doğru?
Ebeveynlerin çocuklarının yanında sigara içmesi çok kötü. Hem çocuğun soluduğu hava, çocuğa zararlı hem de bir örnek olarak gördüğü anne-babasının sigara içmesi, çocuğu sigaraya yönlendiriyor. Şahsen tanıdığım bir komşum hamile iken sigara içiyordu, tüm uyarılarımıza rağmen. Sonra çocuk doğup büyüyünce vücudu dirençsiz bir hale geldi. Bir hastalığa yakalandı diyemeyeceğim ama çocuk sabahları neredeyse hiçbir şey yiyemiyordu. İki yumurta yeyince hemen kusuyordu. Haftada en az bir kere çocuğu acile götürdüklerini hatırlıyorum. Buna rağmen hala anne-baba olarak çocuklarının yanında sigara içiyorlar.
Toplu taşıma aracına binmeden önce sigara içen birçok insan görmüşsünüzdür. Örneğin bir adam durağa gelir ve “bari otobüs beklerken bir sigara içeyim” der içinden. Belki de bu durum refleks olmuştur, bilemem. Sonra otobüs aniden gelir ve adam sigarasından derin nefesler çekerek hemen bitirmeye çalışır. Bazen bitirir bazen bitiremez. Bu durum zaten 4-5 saniye içinde oluyor. Daha dün durakta beklerken otobüse binen kişileri bekledi biri ve en son bindi. Böylece sigarasını iyice bitirdi. Sonra da durakların çevresinde bir sürü sigara izmariti birikiyor. Bir sürü çöp ve pislik…
Duraklarda sigara içmenin yasak olduğunu biliyor musunuz? Evet yasak. Bu yüzden durakta sigara içen birini gördüğünüz zaman uyarın.
Çocukların sigara içmesinde elbette arkadaş çevresi de önemli. Biri ondan bakarak başlıyor, o birinden bakarak başlıyor. Sonra bir bakıyorsunuz, lisedeki tüm çocuklar sigara içiyor. Eskiden bunları deyince insanların aklına sigara içen oğlanlar gelirdi. Şimdi kızların da onlardan aşağı kalır hali yok. Bazen de lise hocalarıyla birlikte içiyorlar. Ki öğrencinin öğretmeninden sigara isteyip aldığını bilirim.
Peki, anne-babalar çocuklarına neden engel olmuyor? Çünkü artık insanlar sigaranın hasta ettiğine inanmıyor. Sağlığı ve parayı bitirdiğini görmezden geliyorlar. Kendi çevremden biliyorum, durumu kötü olmasına rağmen sigara içmeye devam eden insanlar var. Kendilerine bu durum söylendiğinde kendini rahatlatmak, dertlerinden bir nebze olsun uzaklaşmak için içtiğini söylüyor ama bu durum kendini kandırmaktan başka bir şey değil.
İnsanlarımız artık öyle bir hale gelmiş ki karşısındaki sigaraya başlattırıyor zorla. Tamam, bunun bir örneğinin arkadaş ortamında arkadaş zoruyla “hadi bir nefes çek” sözüyle değil MANTIĞIYLA başlamak olduğunu biliyoruz. Çocuk bir sürü sigara içen arkadaşı arasında ayrım gördüğünü düşünüp “yav hepsi sigara içiyor, ben de içeyim n’olacak?” deyip sigaraya başlıyor. Ama geçenlerde bir şok yaşadım. Bir akraba ziyaretinde karşılaştığım bir insan sigara propagandası yapıyordu. Dedim bu ne? “Sigara içmekten bir şey olmaz, hasta olunmaz” falan diyordu. Sonumuz hayrolsun, ne diyeyim. Bir de nedense sigarayla poz vermek, iyi bir şey haline gelmiş.
Bunlara rağmen, tüm bu bahsettiklerime rağmen sigara içmeyenleri yürekten kutluyorum.
Birçok konuya değinilmiş, güzel bir eleştiri yazısı. Elinize sağlık.