İnsan bağırsak mikrobiyatası üzerindeki son çalışmalar obezitenin, gram negatif bakterilerin azalması -özellikle Bacteriodes üyeleri- ve gram pozitif firmikütlerin artışıyla ilişkili olduğunu gösteriyor. Ek olarak çalışmalar obez bireylerin bağırsak mikrobiyotasının obez olmayanlarınkine göre daha az çeşitlilikte olduğunu gösteriyor. Bağırsak mikrobiyotasındaki manipülasyon –probiyotik ve antibiyotik kullanımı yüzünden- çiftlik hayvanlarının büyümesinin desteklenmesi için 50 yıldır kullanılıyor. Bu Amerika’da FDA(Food and Drug Administiration) , Avrupa’da ise Avrupa Komisyonu tarafından düzenleniyor. Probiyotikler çiftlik işletmelerinde bu amaç için, özellikle Lactobacillus, Bifidobacterium ve Enterococcus türleri içeren firmikütler şeklinde kullanılıyor. Bu ürünler pazarlanıyor ve çoğu hayvan çiftlik işletmesinde, kümes hayvanları, buzağı ve domuzlar dahil olmak üzere, kullanılıyor ve çoğu çalışma bu bakteriyel katkı maddeleri verilen genç hayvanların boyutlarında ve kilolarındaki artışı gösteriyor. Antibiyotiklerinde bu amaç için kullanılmasına rağmen bu uygulama Avrupa’da şu an yasaklanmış durumda.
Firmikütler ayrıca insanlarda probiyotik, prebiyotik ya da daha kapsamlı şekilde fonksiyonel gıda adı altında direkt terapötik adjuvanlar gibi kullanılıyor. Bu ürünler Amerika’da FDA tarafından ‘genelde güvenli olarak kabul gören’ ( generally regarded as safe= GRAS) şeklinde sınıflandırılmakta. ( İronik bir şekilde ‘gras’ Fransızca’ da ‘şişman benzer şekilde çevriliyor.) Bu ürünlerin analizi, yüksek konsantrasyonda canlı Lactobacillus ve Bifidobacterium türleri (gram veya ml başına 108’den fazla) içerdiklerini gösteriyor. Bu konsantrasyonlar, onların hayvanlarda kullanılan büyümeyi destekleyen miktarla benzerdir. Amerika’da mandıra içecekleri veya yoğurt gibi probiyotik içeren ürünler tipik bir şekilde >107 Lactobacillus içerir. Lactobacillus acidophilus, domuz yavrularında kilo artışına neden olan kullanımına eş değer miktarlarda fonksiyonel gıdalarda bulunur.
Lactobacillus türleri ayrıca diyare tedavisi gören çocuklarda kilo artışıyla ilişkilidir. Ek olarak, bazı çalışmalar Lactobacillus rhamnosus -hastalıktan bağımsız reçete edilmiş bu probiyotik- alan çocuklarda kilo artışını ispatlıyor. Çoğu gelişmiş ülkede meydana gelen bu veriler çocukluk çağı obezitesi salgını bağlamında değerlendirildiğinde, probiyotiklerin hızlıca ve daha kapsamlı şekilde pediatrik popülasyonda etkilerini araştırılması önemli görünüyor.
Fonksiyonel gıdalar, fermente mandıra ürünleri de dahil, çoğu ülkede çocuklar arasında popülarite kazanıyor. Ancak bu ürünler ile kilo artışı arasındaki bağlantı üzerinde az araştırma yapılmış durumda. Bu gıda ürünleri çocuk sağlığında olumlu etkilere sahip olduğu kanaatiyle satılıyor, ancak bu iddiaları destekleyen çok az kesin veri mevcut. Şaşırtıcı olarak, insanlarda probiyotik kullanımı düzenlemeleri hayvanlardaki kullanımın düzenlenmesinden daha az katıdır. Bahsedilen spesifik bakteri türleri ve konsantrasyonları genelde tüketicilere açıklanmaz ve bildiğim kadarıyla insan gıda takviyeleri ya da yardımcı terapötik gibi probiyotiklerin uzun süreli etkileri titizlikle değerlendirilmedi. Bence deneysel modeller kullanılarak daha ileri çalışmalar, bu ürünlerin çocuklar için kullanımının önerilmesinden önce hayvan büyüme destekleyicileri olarak rolünü değerlendirmek için yapılmalıdır.
Hayvan gıda endüstrisinde kilo artışıyla ilişkili bakteri içeren ürünlerin insanların desteklenmesi için tüketilmesiyle gerçek insan sağlığı problemlerine neden olabileceğimizi düşünüyorum. Deney hayvanlarında böylesine yan etkilere sahip kimyasal bileşikler, gıda olarak kabul görülmeden önce titizlikle test edilecektir. Bence probiyotik ve prebiyotiklerin güvenli kabul edilebilirliğinden önce, bu ürünlerin insanlarda obeziteye neden olma meylini değerlendiren deneysel modellerle test edilmesi zorunludur.
Çeviri
Yazar: Didier Raoult
Çeviren: Nurullah
Orjinal Metin (Eylül 2009)
