Tüfek Mikrop ve Çelik Kitabı Tanıtımı

Jared Diamond tarafından 1997 yılında kaleme alınan bir kitaptır. Sonradan keşfedilen, düzeltilen ve güncellenen bilgilerle yeni basımlarında kitabın yazarı, kitaba eklemeler ve düzeltmeler yapmıştır. Tüfek Mikrop ve Çelik kurgusal olmayan bir kitaptır ve yazarı tarihsel gerçekleri kronolojik bir şekilde bize aktarmıştır.

Şunları da eklemek isterim, yazar 1937 doğumlu ve (şahsi görüşüm) kendisi Abraham Lincoln’e çok benziyor.

Daha önce sitemizin çekilişinde hediye olarak verdiğimiz Tüfek Mikrop ve Çelik kitabı, insan topluluklarının yazgısını olağan şekilde karşımıza çıkarıyor. İnsanların tarıma nasıl, neden, nerede ve ne zaman başladığı gibi merak ettiğimiz pek soruyu yanıtlayan bir kitap. Örneğin ben bu kitabı okuyana kadar sadece tarımın ne zaman başladığını biliyordum. Ama bu kitapla tarımın Türkiye’nin güneyinin de içinde bulunduğu Bereketli Hilal adı verilen topraklarda başladığını öğrendim. Bildiğimiz fasulye ve nohut bitkilerinin ülkemiz sınırları içinde evcilleştirildiğini biliyor muydunuz? Peki insanların tarıma neden geçtiğini biliyor musunuz? İnsan toplulukları bitkileri şak diye evcilleştirdi ve bir günde tarıma geçti diye bir şey yok. Bu zaman içerisinde ve deneme-yanılma ile olan bir olay. Peki bazı insan topluluklarının (tamam farklı zamanlarda ama) birbirlerinden bağımsız olarak tarıma geçtiklerini biliyor muydunuz?

Ben şu ana kadar tarım üzerinden gittim ama kitaptaki tarım meselesi ana konunun sadece bir kısmı. Yazarın bu kitapta asıl yanıtlamak istediği mesele şu: “Neden bazı insanlar gelişip fetihler yaparak diğer insanları hakimiyeti altına aldı? Neden sanayi devrimini, rönesansı ve reformu Afrikalılar değil de Avrupalılar yaptı? Neden Bereketli Hilal’de (Güneybatı Asya’da) insanlar tarıma MÖ 8500’de geçerken Doğu ABD topraklarında ve Çin’de MÖ 2000 yıllarında geçildi? Kısacası dünyada neden tarihsel eşitsizlikler var?”

Jared Mason Diamond, Tüfek Mikrop ve Çelik kitabında işte bu soruları yanıtlıyor. Hem de her şeyi yanlış bilgi vermeden, akla yatkın bir biçimde açıklayarak.

Örneğin, siz basit bir soru diyebilirsiniz ama ben insanların kıtalara nasıl yayıldığını merak ediyordum. Sonuçta arada denizler ve okyanuslar var. Bir de kıtaların ayrılması milyonlarca yıl önce gerçekleşmiş. Ama anladığıma göre özellikle buzul çağında denizlerdeki suyun büyük bir kısmı buz halde olduğu için, bildiğimiz deniz seviyesi şu ankinin onlarca metre altındaydı. Ve kıtalardan kıtalara bazı bölgelerden yürüyerek geçebiliyordunuz. Tabi insanların gemileri ve tekneleri icat etmesinin de etkisi var.

Peki, insanlar hangi bitkileri ve hayvanları evcilleştirebileceğini nasıl anladı? Neden evcilleştirmeye ihtiyaç duydu? Neden yerleşik hayata geçildi? İnsanlar neden çok kısa sürede büyük miktarda meyve toplayıp hayvan avladığı avcılık/toplayıcılığı bıraktı da ancak 1 senede verim alabildiği tarıma geçti? İnsanları öldüren bu mikroplar nereden geldi ve salgınlar neden başladı? Neden devrimleri ve ihtilalleri, insanlığın kökeninin olduğu yer sanılan Afrika’daki insanlar yapmadı da Avrasyalılar yaptı?

Yazarın bu konuyla ilgili önsözde de belirttiği kısa cevabı şu: “Tarih farklı halklar için farklı yönde gelişti ama bu çevresel farklılıklardan dolayı böyle oldu, o halkların biyolojik farklılıklarından dolayı değil.”

Birçok yeni şey öğrenmek, soruların asıl ve uzun cevabını öğrenmek için de Tüfek Mikrop ve Çelik kitabını okumanız yeterli. Keyifli okumalar, okuduğunuz tüm kitaplar için…