Alzheimer’ı Durdurmaya Yönelik Büyük Buluş!

Alzheimer hastalığı, kişinin önce yakın çevresinden sonra kendisinden uzaklaşmasına neden olduğu, sonraki dönemlerde anıların dahi silinmeye başladığı ve kişiyi zaman-mekân bağından koparan nörolojik bir hastalıktır.

Davranış ve kişilik bozukluklarıyla beraber seyrettiği içinse psikolojik bozukluklarla karıştırılabilir.

Hastalık kendini esasen yakın dönem hafıza kaybı ve kognitif (zekâ ile ilgili) fonksiyon kaybı ile gösterir. Yani hastalık unutkanlıkla beraber beceri kaybı da yaşar. Hele ki kişilik özelliklerinde değişim söz konusu ise durum pek vahimdir, dikkatli olunmalıdır.

Çünkü kişilik bozuklukları, kendini ifade edememe, algıda bozukluk gibi bulgular hastalığın ileri evrede olduğuna birer delildir.

Hasta son dönemlerinde ise kendine dahi bakamaz ve yatağa bağımlı hale gelebilir.

Alzheimer’ın Tıbbi Alt Yapısı

Alzhiemer yaşlılarda en sık görülen demans nedenidir(%80). Genellikle 50 yaş üstünde görülür ve Apolipoprotein E birikimi hastalığın gelişiminde güçlü bir etkiye sahiptir.

Alzheimer hastalığında bazı mikroskobik bulgular görülmektedir.

Bunlardan birisi ise beyin dokusunda biriken ‘nörofibriler tangle’lardır(Yani hastalığın nörolojik olarak varlığına işaret deliller). Bu tangle’lardan en bilindik olanları ‘tau ve beta amiloid’tir.

Beta-amiloid proteini beyindeki sinaptik eşleşmelerde ve iletişimde problemlere yol açar.

Unutkanlık, psişik ve kişisel bozukluklar ve kognitif fonksiyon kayıpları gibi klinik bulgular yanında yaşın ilerleyişi ve kalıtım gibi faktörlere de bağlı olarak gelişen Alzheimer hastalığında mikroskobik bulgular bizim için tanıya gitmede çok önem arz eder.

Zaten bunun farkına varan Cleveland Clinic Lerner Research Institute’ten araştırmacılar Alzheimer’in tedavisine yönelik büyük bir adım atmış oldu!

Alzheimer Hastalığı Durduruldu!

Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki Alzheimer hastalığının kesin bir tedavisi yoktur. Ancak tedaviye yönelik çalışmalardaki sonuçlar ise bir hayli olumludur. İşte bu çalışmalardan birisi de Cleveland Clinic Lerner Research Institute’deki oldukça ümit vaat eden araştırmalardır!

Araştırmaya göre, BACE1 enzimini oluşumunu azaltmanın veya engellemenin Alzheimer’daki nörofibriler tangle’lardan birisi olan beta amiloid bileşimlerinin Alzheimer hastalığı için modellenmiş farelerde azaldığı hatta oluşumunun engellendiği gösterildi.

Aynı zamanda farelerde görülen kognitif fonksiyonlarında ise gelişme görüldüğü tespit edildi.

BACE1 enzimine yönelik yapılan bu araştırma ise 13 Şubat 2018 tarihinde Journal of Experimental Medicine’da makale halinde tüm kamuoyuna sunuldu.

BACE1 Enzimi Nedir?

BACE1 enzimi amiloidin oluşumundaki öncül yapıları birbirine bağlayarak beta amiloid proteinlerinin oluşmasını sağlayan enzimin ta kendisidir.

İşte yapılan çalışmalar da tam bu noktaya yönelikti. ‘Acaba BACE1 enzimini bloke edersem sonuçları ne olur?’ diyen bilim adamları, öncesinde yaşam kalitesini arttırmaya yönelik küçük hafıza oyunları ve psikolojik ve fizyolojik terapinin dışında bizlere tedaviye yüz güldüren gelişmeler sundu.

Tabi ki de vücuttaki temel bir fonksiyona sahip olan BACE1 genini engellemek bize yan etkiler sunacaktır. Ancak yine yapılan araştırmaya göre yetişkin farelerde (yani beyin gelişimini tamamlamış olan) görülen yan etkilerin beklenildiği kadar ciddi boyutlarda olmadığı ve nörolojik bozukluklarının da giderildiğinin görüldü.

Belli aşamalarla beraber arşatırmanın10. Ayında araştırmada BACE1 enziminin bloke olduğu Alzheimer hastalığı modelli fareler beyinlerinde amiloid birikimlerinden temizlenmiş bir beyne sahip oldu.

Bu da BACE1 enzimi üzerine atılan küçük bir adımda dahi ne kadar ilerlendiğini ve daha kaç adım atılacağını, atılması gerektiğini bizlere gösteriyor.

Kaynak:

1. Rockefeller University Press. “Alzheimer’s disease reversed in mouse model.” ScienceDaily. ScienceDaily, 14 February 2018. https://www.sciencedaily.com/releases/2018/02/180214093712.htm
2. https://bilimfili.com/bace1-enzimi-inhibisyonu-ile-alzheimer-durduruldu/