Yin Yang: Var Mısın Yok Musun?

Hayattaki amacınızı, görevinizi hiç sorguladığınız oldu mu? Neden ve niçin soruları ardı ardına sıralandı mı hiç zihninizde? Bu sorulara cevap bulabildiniz mi bilmiyorum. Ama ben bu zihnimde sıralanan sorulara cevap bulamasam da yeni sorular sormamı sağlayan bir şey öğrendim. Öğrendiğim şey ise Yin ve Yang öğretisi. Yin ve Yang öğretisi evrenin ve doğanın işleyişini anlatan bir kuramdır. İnsanlık tarihinin bilinen bilgi ve dini kaynakları üzerinde etkisi olmuştur. Bu kaynaklarda kendisinden bir parça barındırmaktadır.

Çin günümüzde COVİD-19 hastalığı sebebiyle popülerliğini koruyor. Bu hastalık yanında hastalığın yayılmasında önemli rol oynayan kendilerine özgü yemek kültürleri de popülerliğinin korunmasında önemli bir yer ediniyor. Ama Çin bu farklı yemek kültürlerinden hariç çok zengin kültürel mirasa da sahip. Özellikle milattan önceye dayanan yazıtları, klasik Çin tıbbı ile felsefik yaklaşımları ve öğretileriyle Çin kültürü önemli bir hazinedir. Yin ve Yang öğretisi de bu hazinenin içinde yer alır.

Çin’in en eski yazıtlarından biri olan Yi Çing (Değişimler Kitabı M.Ö. 2800) ve Klasik Çin Tıbbı’nın kaynak kitaplarından bir olan Huangdi’nin Dahiliye Klasiği (M.Ö. 300) Yin ve Yang kuramını detaylıca ele almaktadır. Bu kaynaklarda Yin ve Yang kuramı ile evren ve doğanın işleyişi yanında bu kuramın insan bedeni üzerindeki etkisi ve işleyişi de detaylıca açıklanmaktadır. Yin ve Yang 6 önemli ilkeden oluşmaktadır.

1. Her şey iki kutupludur ve birbirine karşıttır
2. Kutuplar, karşıtını muhakkak kendi içinde barındırır
3. Kutuplar karşılıklı bağlılık ilişkisi içindedirler
4. Kutuplar karşılıklı olarak bir diğerine dönüşebilirler
5. Kutuplar karşılıklı olarak üreten-tüketen veya destekleyen-kısıtlayan ilişkisindedirler
6. Kutuplar kendi içlerinde de sonsuz alt kutupları barındırır

İlkeler arasında ilk sırada “Her şey iki kutupludur ve birbirine karşıttır” ilkesi gelir. Yani Yin ve Yang aslında iki zıt kutuplardır. Evrende ki her şey bu iki zıt kutbun oluşturduğu hareketlikten oluşur. “Bir hiçlikten doğar. İki de Bir’den doğar. Her şey ise İki’nin yani iki kutup olan Yin ile Yang’ın tükenmeyen, değişen ve dönüşen sarmal döngüsünün ürünü olarak ortaya çıkar”. Aslında diyalektik kavramına benzeyen bir durum olduğunu belirtmemiz çokta yanlış olmayacaktır.

Yin ve Yang kuramının diğer ilkelerini ise gündüz ve gece örneği ile açıklamaya çalışacağım:

Günden bahsedeceksek günü oluşturan iki temel zıt kutbun olması lazım. Bunlar gündüz ve gecedir.  Gündüz ve gece Yin ve Yang’ın o iki zıt kutbuna birer örnektir. Gündüz olmadan gecenin oluşacağını gece olmadan da gündüzün olacağını düşünemezsin. Yani gündüz gecenin, gece de gündüzün habercisidir. Bu durum kutupların bir bağlılık içerisinde olduğunu gösterir.

Zıt kutupların kendi içerisinde birbirlerini barındırmasına ise şafak vaktini ve gün batımını örnek vererek açıklayabiliriz. Yani şafak vakti gecenin içindeki gündüz, gün batımı ise gündüzün içindeki gecedir. Şafağın devamında gündüz olması ve gün batımının devamında ise gece oluşması Yin ve Yang’ın birbirine dönüşebileceğini gösterir.

Gündüz içerisinde sabah, kuşluk, öğle gibi alt grupları barındırırken gece içerisinde akşam, gece yarısı, şafak vakti gibi alt grupları barındırır. Bu farklı alt gruplar birbirleri arasında zıtlıklar oluşturabilir (örnek; sabah ve akşam). Bu durum Yin ve Yang’ın ilkelerinden biri olan “kutupların kendi içlerinde de sonsuz alt kutupları barındırabileceğini” gösterir.

Kur’an da Bakara Suresi 216. ayette “Aslında hoşlanmadığınız şeylerde belki de sizin için hayır, hoşlandığınız şeylerde ise belki de sizin için şer vardır” şeklinde bir ifade yer almaktadır. Yani her şerde bir hayır her hayırda bir şer vardır. Bu ayet Yin ve Yang kuramının klasik örneklerinden bir olan “İyilik içinde kötülük, kötülük içinde de iyilik vardır” örneğiyle benzerdir.  Ayrıca Yin ve Yang kuramının “Kutuplar, karşıt kutuplarını muhakkak kendi içinde barındırır” ve “Kutuplar karşılıklı olarak bir diğerine dönüşebilir” ilkesiyle de örtüşmektedir. Kur’an-ı Kerim’de Zariyat Suresi 49. ayette baktığımız da ise “Her şeyden iki çift yarattık ki düşünüp anlayabilesiniz.” denildiği görür. Bu ayet Yin ve Yang kuramının birinci ilkesi olan “her şey iki kutupludur ve birbirine karşıttır” ifadesiyle benzer bir anlama sahip olduğu açıktır.

Kur’an-ı Kerim’de Yin ve Yang kuramıyla benzer öğretiler bildiren ayetlerin yer alması: İlmi ve dini kaynaklarda Yin ve Yang kuramından parçaların yer alabileceğini ve bu kuramın evrensel bir işleyiş olduğunu gösteren bir durumdur.

Yin ve Yang kuramı basitçe ele alınıp açıklanabilecek bir konu değil, bunun farkındayım. Ama elimden geldiğince ilk defa duyan kişiler için biraz bahsetmek istedim. Merak edenlerin bu konun hakkında daha fazla araştırdıkça daha güzel ve heyecanlandıran bilgiler elde edeceğini düşünüyorum. Çünkü Yin ve Yang öğretisi okudukça ve düşündükçe dallanan, dallandıkça insanı aydınlatan bir konu.

Yin ve Yang kuramını anlamamız için zıtlıkların uyumunu kavrayabilmemiz önemli. Zıtlıkların aralarında çok büyük bir uçurum varmış gibi duruyor olsa da zıtlıklar aslında saç teli kadar ince ve kırılgan bir çizgiyle ayrılmaktadır. Zıtlıklar dış faktörlerden etkilemeye açık olduğu gibi birbirlerinden de etkilenebilirler.  Bu zıtlıkların birbirleri ile oluşturdukları etkileşimler mükemmelliğin oluşmasını sağlayabilir.

İyi ve kötü mesela… İyi ve kötü kavramı zamandan, mekândan ve kişiden etkileşime çok açıktır. İyi ve kötü asla keskin bir çizgi ile birbirinden ayrılamaz. Bir saat boyunca park yeri aradığınızı ve park yerini bulduğunuz anda başka bir araba ile karşı karşıya geldiğinizi düşünün. Hafif bir bakışmadan sonra diğer arabanın şoförü park yerini size bıraktı ve başka bir park yeri aramaya başladı. Siz ise hemen arabanızı park ettiniz ve AVM’ye geçtiniz. İçeriye girdikten 5-10 dakika geçmedi ki konfeti patlaması ve müzik sesleriyle irkildiniz. Kapıya doğru baktığınızda daha demin park kavgası yaptığınız kişinin bugün AVM’ye giren bininci kişi olduğu söyleniyor. Moralin bozulmasın diye daha sonra yaşananlarla ilgili çok detay vermiyorum ama parada da yükte de ağır bir hediye kazanmış. Şansız adamın bu hediye için yine yeri geldiğinde park kavgası yapması gerekecek maalesef. İlk başta kendinizi iyi bir durumda düşünürken geçen zaman ve değişen mekân sizin kötü durum ile karşı karşıya kalmanıza neden oldu. Diğer şansız adam içinse tam tersi bir durum söz konusu olup; kendisini kötü bir durumun içinde düşünürken aynı şekilde geçen mekân ve değişen zaman iyi bir durum ile karşı karşıya kalmasını sağladı. Kısacası karşılaştığınız kötü durum sizin için farklı zaman ve mekânda iyi bir durumun oluşmasını sağlıyor olabilir. Bu durumun Yin ve Yang kuramının “Kutuplar karşılıklı olarak üreten-tüketen veya destekleyen-kısıtlayan ilişkisindedirler” ilkesiyle paralellik gösterdiğine inanıyorum.

Hayatınızda işiniz ve hobileriniz gereği ya da kaderin bir cilvesi olarak sizinle zıt etkileşim gösteren insanlarla sıklıkla karşılaşacaksınız. Yeri gelecek biriniz beyaz olacaksınız diğeriniz siyah ya da yeri gelecek biriniz iyi olacaksınız diğeriniz kötü. Bu durumlarda karşılaştığınız zıtlıklardan uzak durmanız yerine siyah ve beyazın ya da iyi ve kötünün oluşturduğu uyum gibi sizin de bir uyum oluşturmaya odaklanmanız size belki de fayda getirecektir. Çünkü Yin ve Yang kuramına göre zıtlıklar karşıtını muhakkak kendi içinde barındırır. Yani sizde de karşıt kutuptaki kişiye ait bir parça var. Bu parçalar mükemmelliği oluşturmanızı sağlayabilir. Bunun yanında zıtlıklar iyi ve kötü örneğinde olduğu gibi “üreten ve birbirlerini destekleyen” ilişkiler gösterebilir. Bu ilişki de sizin mükemmelliği yakalamanız için bir fırsat olabilir.  Sonuçta zıt kutupları paylaşan iki insanın oluşturduğu sarmal döngü muhakkak bir ürünün oluşmasını sağlayacaktır. Bu ürün sizi hedefinize yaklaştırabileceği gibi tam tersi hedefinizden de uzaklaşmanıza sebep olabilir. Hedefinize yaklaşmanızı sağlayacak faktör ise karşı kutup ile olan uyumunuzdur. Bu yüzden karşılaştığınız zıtlıklardan kendinizi uzak tutmayın. Diğer karşı kutbu tanımanız ve oluşacak uyuma odaklanmanız gerekir. Kendinizi zıtlıklardan uzak tutmanız sizi yeni bir uyum yakalamanızdan ve mükemmelliğe ulaşmanızdan alı koyacaktır.

Evrendeki karşı kutupların varlığını yok saymak evrenin devamlılığını engelleyecektir. Çünkü evrenin devamlılığını zıt kutupların değişen ve gelişen sarmal döngüsü sağlar. Sonuç olarak karşıt düşünceleri ve bunları savunan insanları yok saymakta belki de insanlığımızın sonunu getiren davranışımız olacaktır. Belki de günümüzün sıkıntısı olan bu durum sonumuzun geldiğinin habercisidir.