İçindekiler
Tarih Öğrenmenin Yolları ve Makaleler
Tarihi ve konuyla ilgili olarak Avrupa tarihini öğrenmenin birçok yolu vardır. Günümüzde filmler de dahil olmak üzere tarihsel öğretileri zihnimize ulaştıran birçok kaynak bulunuyor. Klasik olarak tarih öğrenimi kitaplar üzerinden olmakla birlikte, birçok insan ders kitabı mahiyetindeki kitapları okuyarak tarih öğrenmeye çalışıyor.
Bugüne kadar okuduklarım bana gösterdi ki tarih öğrenme konusunda ders kitapları sadece genel bir çerçeve sunuyor. Bir ders kitabından olayların yalnızca şeklini görebiliyorsunuz. Sıklıkla da okuduktan sonra anlatabilecek pek bir bilgi aklınızda kalmıyor. Çünkü bu kitaplar size genel bir bakış açısı sunuyorlar.
Lakin makaleler gerçek anlamda tarih öğrenmenizi sağlıyor. Bir konuyla ilgili yazılmış bir makale, size o olayın etraflıca bilgisini sunuyor ve tüm bakış açılarını vermeye çalışıyor. Bu da o konuyu daha iyi öğrenmenizi ve yorumlayabilmenizi sağlıyor. Bundan dolayıdır ki okuduğunuz makalenin konusunu daha sonraları bir kişiye rahatlıkla anlatabiliyorsunuz. Çünkü siz o konuyu girift ayrıntılar ile yorumlamaya çalışmıştınız. Peki, günlük okur bir makaleyi sıkılmadan nasıl okusun?
Roma İmparatorluğu’ndan Hitler Almanyası’na Avrupa Tarihi Üzerine Yazılar
Bu yazıda inceleyeceğim kitap Önder Kaya’nın Avrupa Tarihi isimli kitabı. Kitabı incelemeye ve tanıtmaya değer görmemin esas sebeplerinden birisi bu kitabın bölümlere ayrılmış yazılardan oluşuyor olması. Çünkü makalelerle tarih öğrenmek -özellikle anlatım akıcıysa- çok daha kolaydır.
Roma İmparatorluğu’ndan Hitler Almanyası’na Avrupa Tarihi Üzerine Yazılar başlığıyla yayımlanan Önder Kaya kitabının içeriğinde adından da anlaşılacağı üzere kronolojik bir sıra dahilinde çeşitli makaleler yer alıyor. Aslında kitabın başlığı tam olarak içeriğini karşılıyor denemez. Çünkü esasında bu makaleler rastgele seçilmemiş ve bir konu etrafında toplanmış. Önder Kaya kitabın giriş bölümünde Batı’nın “Doğu toplumları ile olan ilişkileri üzerine yoğunlaşan makalelerden meydana gelen bu kitap…” şeklinde bahsederken aslında bunu açıklamış oluyor.
Kitapta bulunan 23 makalenin başlıklarına baktığımızda aslında bunların birçoğunun günlük okur arasında duyulmuş olan ve ilgi çeken konular olduğunu görüyorsunuz. Bu anlamda oldukça okunabilir ve sıkmayan bir kitap olan Avrupa Tarihi isimli eserin dili oldukça akıcı. Kitapta özellikle görseller bolca ve yerinde kullanılmış.
Kitaptaki konular oldukça ilgi çekici ve sade bir dil ile anlatılmış. Bir şeyler öğrenmenin yanında keyif de alıyorsunuz. Sıkıcı bir tarih kitabından ziyade eğlenceli bir tarih kitabı olmuş ki böylesi bir anlatım çoğu zaman zordur.
Herkese hitap etmesi için sade bir dille yazılmış olduğu belli olan bu kitabı akademik olarak da doyurucu buldum. Bana kalırsa bu eserin tek eksiği, yeterince hacimli olmamasıdır. Batı ve Doğu etkileşimini özellikle sıkça merak edilen konular üzerinde değerlendirdiğimizde, seçilen başlıkların oldukça yerinde olduğunu bir okur olarak belirtmenin yanında eksik de buldum. Lakin yazar belki de bu kitabı ele alırken herkese hitap etmesi kaygısını güttüğünden dolayı hacmini arttırmamayı tercih etmiş olabilir.
Kitabın İçeriği
Bu kitap inceleme yazısında sizlere makalelerin içeriğinden ziyade genel bir fikir sunmak istiyorum. Zira her bir konuyu özetlemek hem kitabın ruhuna hem de bu inceleme yazısına ters düşecektir. Bu sebeple konuların başlıklarını listelemek bir fikir edinmenizi ve kitabın sunduğu çerçeveyi anlamanızı sağlayacaktır:
- Pyrhos’un Zaferleri Neredeyse Sonunu Hazırlıyordu
- Hollywood’un 300 Spartalısı
- Roma’ya Kök Söktüren Şehir: Kartaca
- Göksu’da Boğulan Alman İmparatoru
- Ortaçağ Avrupası’nda Bir Toplumsal Histeri: Çocukların Haçlı Seferleri
- İslam Medeniyeti Hayranı Bir İmparatorun Haçlı Seferi
- Evlilik Yoluyla Büyüyen Aile: Habsburglar
- Tuzladan, Adriyatik’in İncisine: Venedik
- Barbaros ve Andrea Doria Hesaplaşması
- Öncesi ve Sonrası İle İnebahtı Savaşı
- Amerika Kıtasının İlk Kaşifi Bir Viking: Kızıl Erik
- İspanyolların Fatihi Amerikan Yerlilerinin Sonunu Getirmişti
- Yirmisekiz Mehmed Çelebi ve İlginç Fransa İzlenimleri
- II. Frederich ve Koca Ragıp Paşa
- Tarihçi Hammer Joseph Olarak Doğdu, Yusuf Olarak Öldü
- Kan ve Demir Üzerine İnşa Edilen Ülke: Almanya
- Avrupa Mizahı ve Osmanlılar
- II. Abdülhamid Döneminde Çin’e GÖödeirlen Heyet-i Nasiha
- Özerk bir Din Cumhuriyerti: Aynaroz
- Ottolar Yunanlılara Hep Uğurlu Geldi
- Birinci Dünya Savaşı’nı Kaybettik, Olimpiyatlardan Olduk
- Hitler’den Çingeneler de Nasibini Almıştı
- Paradan Sıfırı Önce Almanlar Attı
Kitap Oldukça Bilgi Dolu ve Akıcı
Kitaptaki yazıların hepsinde Batı medeniyeti ile “öteki” medeniyetin yani Doğu’nun etkileşimleri anlatılıyor. Batı’nın tek taraflı tarih yorumunun aksine çok daha objektif ve bilimsel bir yaklaşımda açıklanan tarihi olaylar üzerine birçok konuya değinilmiş. Holywood’dan Futbolcu Otto’ya kadar geniş bir yelpazeye sahip kitabı okurken sıkıldığım tek bir bölüm bile olmadığını söylemeliyim.
Yazılarda spekülatif birçok konuya da değinilmiş. Bazı bölümlerde karşılaştırmalı tarihçilik anlatımını görmek beni oldukça mutlu etti. Tek taraflı yazımın aksine teraziyi karşılıklı tartarak aktarmak her zaman olaylara daha geniş bir açıdan bakmaya ve tarihi doğru yorumlaya yarıyor. Bu anlamda da yazıları beğendiğimi söylemeliyim.
Önder Kaya’nın Avrupa Tarihi isimli eserini Kronik Kitap Yayınları Eylül 2018, 3. Baskısından okudum. Tarih öğrenmek konusunda makalelerin çok önemli olduğunu vurgulamıştım. Buna ek olarak, konu seçimlerinin titizliği ve anlatımın oldukça keyifli olması nedeniyle de bu kitabı herkese tavsiye ediyorum. İyi okumalar…
