Kapadokya’da yeraltı şehirleri, geçmişle bugün arasında köprü kuran yapılardır. Farklı amaçlarla inşa edilen bu şehirlerin sayısı son derece fazladır. Bazıları son derece büyük, bazıları ise küçük olduğundan her yeraltı şehrinin aynı öneme sahip olduğunu söylemek mümkün değildir. Ayrıca oluşumları da birbirinden farklıdır. Volkanik tüfün aşağıya doğru oyulmasıyla oluşan şehirler bulunmakla birlikte farklı şekillerde inşa edildiği düşünülen örnekler de mevcuttur.
Yapılışları farklılık gösterse de hiç şüphesiz yeraltı şehirleri, en özel ve dikkat çekici yapılar arasında yer alır. Yüzyıllar önce nasıl yapıldıkları hâlâ soru işareti olarak kalabilen yeraltı şehirleri, yerin altında yarı bir dünya gibidir. İnşaları sırasında bütün detayları düşünüldüğünden neredeyse buralarda yaşayacak insanların tüm ihtiyaçları karşılanır. Gelin sizi Kapadokya’daki yer altı şehirlerinin ilginç dünyasına götürelim!
İçindekiler
Yerin Altındaki Bir Dünya: Derinkuyu Yeraltı Şehri
Daha önce de belirttiğimiz üzere Kapadokya’daki yer altı şehirlerinin sayısı oldukça fazla. Fakat bazıları kayda değer özelliklere sahip olduğundan hepsini anlatmak yerine en önemlilerinden bahsetmek çok daha ideal olabilir. Bunlar arasında yer alan Derinkuyu Yeraltı Şehri, Nevşehir’e 30 km uzaklıktaki Derinkuyu ilçesinde yer alıyor. Kayalara oyulan bu şehir, 18 kattan meydana gelmekte olup genişliği 85 metredir.
Kapadokya’da yeraltı şehirleri listesinde kendisine yer bulan Derinkuyu, 1963 yılında evini tadilat etmek isteyen bir köylü tarafından bulundu. Tamamen tesadüf eseri bulunan bu şehir, 1965 yılı itibarıyla kullanıcıların ziyaretine açıldı.
Son derece kadim bir tarihe sahip olduğu düşünülen şehir; Prohitit, Hitit, Roma ve Bizans dönemlerinde kullanılmış olabilir. Bu savı kanıtlayan çeşitli bulgular mevcuttur. Örneğin misyoner okulu ve kilise Bizans Dönemi’ne atıfta bulunurken mermer kartal heykeli ise Roma Dönemi’ne işaret eder.
Uzun süreli barınma adına inşa edildiği anlaşılan şehirde, çeşitli ihtiyaçların giderileceği alanlar bulunur. Bunlar arasında; ahır, kilise, şaraphane, su kuyuları, misyoner okulları, erzak depoları ve havalandırma boruları yer alır. Var olan alanlar sayesinde halk; barınma, eğitim ve beslenme gibi temel ihtiyaçlarını karşılayabilecek düzeydedir.
Her alan ve katta, tehlike anında güvenliğin sağlanabilmesi için çeşitli tüneller bulunur. Öte yandan bu tünellerde taş tekerlekler bulunmakta olup beklenmeyen bir durumda tüneller, taş tekerleklerle kapanabilecek durumdadır. Kapadokya yeraltı şehirleri arasında bulunan Derinkuyu’nun 8 katı temizlendiğinden halihazırda bu katlar ziyarete açıktır.
Derinkuyu Yeraltı Şehrinin Özellikleri
Derinkuyu Yeraltı Şehri’nin birçok özelliği, son derece dikkat çekici durumdadır. Bu özellikler şu şekilde özetlenebilir:
- 000 kişiyi barındırabilecek bir kapasiteye sahip olduğu düşünülüyor.
- Mutfak, yemekhane, ahır ve şaraphane olmak üzere birçok alanı bünyesinde barındırıyor.
- 18 kattan oluşmakla birlikte her kat farklı bir amaç için inşa edilmiştir.
- Havalandırma bacaları ve kanalları yer aldığından şehir, gerekli ölçüde havalandırılabilmiştir.
- Kuyular ve yeraltı suları sayesinde şehrin su ihtiyacı karşılanmıştır.
- Gizli girişler ve tünellere sahiptir.
Son derece ilgi çekici özellikleriyle ön plana çıkan yeraltı şehrini ziyaret etmek istiyorsanız dar alanlardan geçmek durumunda kalacağınızı bilmelisiniz. Bu nedenle özellikle kapalı alan korkunuz varsa yeraltı şehrine girmemeniz, ziyaret etmek istiyorsanız bütün katları gezmemeniz tavsiye edilir.
Göz Alıcı Kaymaklı Yeraltı Şehri
Kapadokya’da yeraltı şehirleri listesinde bulunan Kaymaklı Yeraltı Şehri, 8 kata ve 4000 kişilik kapasiteye sahiptir. Nevşehir-Niğde yolu üzerinde bulunan şehir, Nevşehir’e yaklaşık olarak 19 km uzaklıkta bulunur. Tüf kayalara oyularak son derece titizlikle inşa edildiği düşünülür. Kadim tarihi Hitit Dönemi’ne kadar uzanır.
İlk katının Hitit Dönemi’nde, öteki katlarınınsa Roma ve Bizans dönemlerinde inşa edildiği düşünülüyor. Tıpkı Derinkuyu Yeraltı Şehri gibi insanların ihtiyaçlarının büyük bir kısmının karşılanabileceği bir tasarıma sahiptir. Örneğin yemekhaneler, mutfaklar, şaraphane ve kilise gibi alanlar bulunur. Yeraltı suları ve kuyular, şehrin su ihtiyacının karşılanmasına destek olmuştur.
Kaymaklı Yeraltı Şehrinin Özellikleri
Kapadokya’da yeraltı şehirleri kapsamında bulunan Kaymaklı Yeraltı Şehri, çeşitli özellikleri ile yeryüzünün derinlerindeki bir şehir gibi kullanılmıştır. Bu özellikler genel hatlarıyla şu şekilde sıralanabilir:
- Yemek pişirmek için alanları mevcuttur. Aynı zamanda taş ocaklar ve fırın gibi yemek yapmayı kolaylaştıran ekipmanlar bulunur.
- Hayvanların barınmasını sağlayan ahırlar, Hristiyanların ibadet etmesini sağlayan kiliseler ve şarap üretiminde kullanılan şaraphaneler yer alır.
- Derinliği 40 metredir. Ayrıca şehir, toplamda 8 kattan oluşur.
- Şehir, havalandırma bacaları ve kanalları sayesinde havalandırılabilmiştir.
- Gizli giriş ve tüneller bulunmakta olup şehir içindeki katlara ulaşım son derece kolay bir şekilde sağlanmıştır.
Bu ve bunun gibi özelliklerin her biri, Kaymaklı Yeraltı Şehri’nin her yıl pek çok kişi tarafından ziyaret edilmesine imkân tanır.
Özkonak Yeraltı Şehri: Tarihin Gizemini Barındıran Bir Şehir
Kapadokya’da yeraltı şehirleri listesinde bulunan ve bölgenin en büyük yeraltı şehirlerinden biri olma özelliğine sahip Özkonak Yeraltı Şehri’nin MÖ 400’lü yıllarda inşa edildiği düşünülüyor. Apartman düzenine sahip olan yeraltı şehri, çeşitli tüneller ile birbirine bağlanmıştır. İnsanların ihtiyaçlarını gidermesini sağlayan çeşitli alanlar mevcuttur. Şehir, toplamda 4 kata ev sahipliği yapıyor.
Kapadokya’daki diğer yeraltı şehirleri gibi Özkonak Yeraltı Şehri’nin de bir kısmı ziyarete açık. Dolayısıyla ziyaretçiler, belirlenen saatler arasında buraya gelip şehri çok daha yakından tanıma şansı elde ediyor.
Kapadokya, yeraltı şehirleriyle ünlü bir bölge olduğundan özellikle son dönemlerde sadece bu şehirleri görmek için bile Kapadokya’ya çok fazla insan gidiyor. Belki de yer üstü şehirlerinden bile çok daha etkileyici olan bu tür yapılar, eşsiz bir tarihin saklı kalan taraflarını gözler önüne seriyor. Birçoğu güvenlik amaçlı yapılmış olan şehirlerin her biri, insanların uzun süre yaşamlarını sürdürebilmesini sağlayan özelliklere sahip. Dolayısıyla normal bir şehir gibi nitelendirilmeleri mümkün.