Tütün insanda kanser oluşumu için bilinen en önemli önlenebilir nedendir. Temel risk faktörü sigara içimi olsa da çeşitli şekillerde dumansız tütün (enfiye, tütün çiğneme) de risk oluşturur. Üstelik tütün tüketimi sadece kişisel sorun değil pasif tütün solumaları ile de akciğer kanseri nedenidir. Sigara içimi kalp ve damar hastalıkları, kanserler ve solunum problemi sebepleri başta olmak üzere yılda 4 milyondan fazla insan ölümüne neden olur. 2020 tütün sebepli ölümün 8 milyon olacağı tahmin edilmektedir. En büyük artış gelişmekte olan ülkelerde beklenmektedir. ABD’de tütün her yıl 400.000’den fazla insan ölümüne yol açmaktadır ve bunların 1/3’ü AKCİĞER kanseri nedeniyledir.
Sigara içimi en önlenebilir insan ölüm nedenidir. Akciğer kanserlerinin % 90’ından sorumlu tutulmaktadır ve yaşam süresini doza bağlı kısaltır. Örneğin sigara içmeyenlerin %80’i 70 yaşında canlı kalırken sigara içenlerin sadece %50’si bu yaşa ulaşır. Sigaranın bırakılması, akciğer kanserinden ölüm riskini büyük ölçüde azaltır
ORGAN SİSTEMLERİNE ETKİLER
Nikotin tütün yaprağındaki bir alkaloittir; tütünle ilgili hastalıklara direkt neden olmaz, ancak yüksek düzeyde bağımlılık oluşturur. Nikotin beyinde katekolamin deşarjı ile sigara içiminin; kalp hızının artışı kan basıncında yükselme gibi akut etkilerden sorumludur.
Sigaranın yol açtığı hastalıkların en sık görülenleri akciğerleri tutar ve amfizem, kronik bronşite akciğer kanserini içerir.
*Dumanındaki ajanlar trakeobronşial mukoza üzerine doğrudan irritan etkiye sahip olup inflamasyon ve artmış mukus üretimine neden olur. İmmün yanıt, lokal üretilen enzimlerin de etkisiyle akciğer dokusu zarar görür ve sonunda amfizem gelişir.
*Sigara dumanı bileşenleri özellikle polisiklik hidrokarbonlar ve nitrozaminler, hayvanlarda potansiyel karsinojen ve insanlarda muhtemelen akciğer karsinomlarının oluşumundan sorumludur. Akciğerde kanser oluşturma potansiyeli maruziyet sıklığıyla doğrudan ilişkilidir. Bu maruziyeti ölçebilmek için paket yılı terimini kullanırız. Sigara kendi oluşturduğu malignite ve hasarların yanı sıra diğer kanserojenlerin hastalık riskini katlayarak arttırır. Örneğin sigara içen asbestoz çalışanlarında ve uranyum madencilerinde akciğer kanseri görülme insidansı içmeyenlere göre 10 kat daha fazladır. Ayrıca oral kanserlerin gelişiminde de tütün tüketimi ile alkol etkileşimi söz konusudur
*Ateroskleroz ve tabii ki komplikasyonu miyokart enfarktüsünün sigara ciddi birliktelikleri vardır. Mekanizmaları ise karmaşık ve birçok faktörle ilişkilidir, bunlar arasında trombosit agregasyonunun artması ve miyokardın oksijenlenmesinin azalması eşlik eden oksijen ihtiyacında artma ve ventriküler fibrilasyon eşiğinin düşmesi bulunmaktadır. Sigara içimi hipertansiyon ve hiperkolesterolemi ile birlikte olduğunda bu yöndeki risk üzerindeki etkileri katlayarak arttırır.
*Akciğer kanserine ek olarak tütün dumanı, oral kavite, özofagus, pankreas ve mesane kanserleri gelişimine de katkı sağlar.
*Tütün (çiğnenen veya içilen) ve alkolle kombinasyonu oral, larengeal ve özofageal kanserlerin gelişme riskini katlayarak arttırır.
*Annesinin sigara içmesi erken doğum ve spontan düşük riskini arttırır ve intrauterin büyüme geriliği gelişir. Bununla birlikte gebelik öncesi sigarayı bırakan annelerin çocukları normal doğum ağırlığına sahiptir.
*Sigara dumanına maruz kalan pasif içicilerde de bazı zararlı etkiler oluşur. Bu kişilerde AC kanseri insidansı içmeyenlere göre 1.3 kat artar. ABD’de her yıl 35 yaş üstünde akciğer kanserinden ölen yaklaşık 3000 kişi, pasif içici konumundadır. Daha çarpıcı olanı, koroner aterosklerozis ve ölümcül MI riskinin artışıdır. ABD’de her yıl 30.000 ile 60.000 kardiyak ölümün pasif maruziyet ile ilişkili olduğu ortaya kondu. Sigara içilen ortamdaki çocuklarda respiratuvar hastalıklar ve astım sıklığının arttığı görülür. Sigara içmeyenlerde ki pasif içicilik, nikotinin metaboliti olan kotininin kan düzeyi ölçümü ile belirlenebilir. Birleşik devletlerde sigara içmeyenlerin ortalama kotinin düzeyleri geçen 15 yıl süresince halka açık yerlerdeki yasak nedeniyle %60’dan daha fazla azalmıştır. Ancak tütün dumanına maruz kalma özellikle çocuklar için hala evlerdeki büyük halk sağlığı problemi olarak durmaktadır.
Birçok yeni şey öğrendim. Elinize sağlık.
4 ay oldu bırakalı sigarayı bırakmak çin milyon tane neden varken insan illa hastalanmayı beklememeli ben ise kalp krizi geçirdikten sonra bıraktım hemde genç yaşta.. koahakciğer kanseri diyabet ve kalp hastalıkları gibi milyon tane tehlikeli hastalıktan korunmak için sigarayı bugün bırakın. ilk hafta çok çok zor ilk ay zor 3 ay kolay 3 aydan sonra aklına bile gelmiyor. yeter ki 100 gün dayanın gerisi gelir