Kuyruklu yıldız; masalların, hikayelerin bilim kurgusal ögesi… Kuyrukları sayesinde dikkat çeken, bu nedenle farklı yapıtlarda kendisine yer bulan kuyruklu yıldızlar, aslında buzlu ve küçük Güneş Sistemi cisimleridir. Güneş’in yakınından geçtiklerinde ısınıp gaz açığa çıkarmaya başlayan kuyruklu yıldızlar, çoğunlukla toz, buz ve kayalardan meydana gelir. Peki ama bir kuyruklu yıldız tam olarak nedir, gerçekten kuyrukları var mı? İşte kuyruklu yıldızlarla ilgili merak edilenler!
İçindekiler
Masallardan Geriye Kalanlar: Kuyruklu Yıldız Tam Olarak Nedir?
Asteroit benzeri gök cisimleri olan kuyruklu yıldız, çoğunlukla toz, kaya ve buzdan oluşur. Güneş Sistemi ile birlikte var olan kuyruklu yıldızların Neptün’ün yörünge ötesinden geldikleri bilinir. Her ne kadar kuyruklu bir yıldız olarak tanımlansa da yıldız olmadığını hemen belirtelim. Şekil itibarıyla kuyruğu bulunan yıldız gibi göründüğünden bu şekilde isimlendirilmiştir.
Bir kuyruklu yıldız temel olarak kozmik toz, gevşek buz ve küçük parçacıklardan meydana gelmekte olup kuyruklu yıldızların çekirdeği, birkaç yüz metre ila onlarca kilometreden oluşur. Antik çağlardan beri varlıkları bilinen kuyruklu yıldızlar, son derece ilgi çekici cisimler arasında yer alır. Güneş’in yörüngesinde hareket eden Halley kuyruklu yıldızı, MÖ 240 yılından beri bilindiği için bu tuhaf gök cisimleri, birçok efsaneye ve hikayeye konu olmuştur.
Bir Kuyruklu Yıldız Nasıl Oluşur?
Bir kuyruklu yıldızın oluşumu oldukça ilgi çekicidir. Öncelikle kuyruklu yıldızın yapısını tanımakta fayda var. Kuyruklu yıldızın parlak baş bölgesi bulunur. Bunun yanı sıra baş bölgesinin içinde bir çekirdek mevcuttur. Ayrıca kuyruklu yıldızın “kuyruklu” olarak tanımlanmasını sağlayan sönük bir kuyruk yer alır. Kuyruklu yıldızların kuyruğu, Güneş’ten uzağa yönelmekte olup çekirdeği toz ve buz karışımından meydana gelir.
Kuyruklu yıldızların tek katı bölgesi olan çekirdeğin çapı genellikle 1 ila 20 km arasında değişiklik gösterir. Bir kuyruklu yıldız kuyruğu nasıl oluşuyor, bunu merak ediyor olabilirsiniz. Güneş’e yaklaştıkça kuyruklu yıldızlar ısınarak çekirdeğinde bulunan buzlar buharlaşır. Buharlaşma işlemi sırasında serbest kalan tozlar, gazlar ile beraber çekirdeği sararak Güneş ışınlarının etkili ile Güneş’ten uzağa sürüklenir. Bu durum, kuyruklu yıldızların kuyruklarının oluşmasını sağlar. İşte bir kuyruklu yıldız kuyruğu bu zorlu süreçler sonucunda oluşur.
Kuyruklu Yıldızların Fiziksel Özellikleri Nelerdir?
Bir gök cismini çok daha iyi anlamanın en iyi yolu, onun belirleyici özelliklerini öğrenmektir. Bir kuyruklu yıldız, kendi ışıklarını saçmamakta olup Güneş’ten ışıkları saçar. Merkezinde bir çekirdek yer alır. Çekirdek, farklı bileşimlerden meydana gelir. Metan, donmuş karbondioksit gibi gazların yanı sıra su buzu, toz gibi bileşimler de çekirdekte bulunur.
Bir kuyruklu yıldızında çekirdek tozlu ve kurudur. Kuyruklu yıldızların çekirdeklerinin dış yüzeylerinde çok az albedo yer alır. Albedo, yüzeylerin yansıtma gücü olarak tanımlanabilir. Terim, genellikle güneş ışığını yansıtma gücü olarak bilinir. Kuyruklu yıldızların çok az albedosu bulunduğundan kuyruklu yıldız, Güneş Sistemi’ndeki en az yansıtıcı nesnelerden bir tanesidir.
Kuyruklu Yıldızların Yörünge Özellikleri Nelerdir?
Kuyruklu yıldızların çapları genellikle 750 metre ila 20 kilometre arasında değişebilir. Kuyruklu yıldız yörüngeleri elips şeklinde olup kuyruklu yıldızların Güneş’in etrafında dolanma süreleri değişiklik gösterebilir. Bu nedenle Güneş’e en yakın ve en uzak oldukları konumları farklıdır. Kuyruklu yıldızların Güneş’e yaklaştıkları zaman sıcaklıkları artış gösterir. Güneş’ten uzak olduğu zaman görülmeleri oldukça zordur. Dünya’da görülebilen kuyruklu yıldızlar çeşitlilik gösterir. Bu kuyruklu yıldızlar Chiron, Halley, Hale-Bopp ve Hyakutake’dir. Chiron, Güneş etrafındaki dönüşünü yaklaşık 51 senede tamamlar. Dünya’da en sık gözlenebilen kuyruklu yıldız Chiron’dur.
Kuyruklu Yıldız Saçı Nedir?
Kuyruklu yıldızın çevresinde bulunan ve salınan toz ve gazlar, yıldızın etrafında ince bir atmosfer oluşturur. Bu atmosfer, koma olarak adlandırılır. Güneş tarafından komaya bir kuvvet uygulanır. Bu durum, Güneş’ten uzağa doğru uzanan bir kuyruk oluşmasına neden olur. Koma, milyonlarca kilometre boyuna ulaşabilir.
Bir kuyruklu yıldızda kuyruk ve koma, Güneş tarafından aydınlatılmakta olup kuyruklu yıldızlar genellikle teleskop olmadan görülemeyebilir. Çünkü oldukça soluk bir görünüme sahiptir.
Kuyruklu Yıldızların Kuyruğu Gerçekten Var mı?
Bir kuyruklu yıldızda gerçekten kuyruk bulunuyor mu? Bu soru, birçok insanın merak ettiği konular arasında yer alıyor olabilir. Öncelikle belirtmek gerekir ki kuyruklu yıldızlar, kayalık bileşenlerin karışımdan meydana gelir. Kuyruklu yıldızda bulunan buz yalnızca bir buz değildir. Yani buz, su buzunu ifade etmez. Metan, amonyak, kuru buz ve karbonmonoksit gibi uçucu bileşenler; su buzunda bulunur. Bu buzlar donmuş halde olmakla birlikte kuyruklu yıldız Güneş’e yaklaştığında buzlar ısınmaya başlar.
Kuyruklu Yıldız Türleri Nelerdir?
Kuyruklu yıldızların farklı türleri bulunur. Temel kuyruklu yıldızlar, basit bir yörüngede hareket eden gök cisimleridir. Kuyruklu yıldızların türleri genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
- Kısa süreli kuyruklu yıldızlar
- Uzun süreli kuyruklu yıldızlar
Kısa Süreli Kuyruklu Yıldızlar Nedir?
Kuiper Kuşağı’ndan kaynaklanan kısa süreli kuyruklu yıldızlar, kendi içlerinde farklı türlere ayrılır. Bu türler arasında; Jüpiter-ailesi, Encke-tipi ve Hallet-tipi yer alır. Jüpiter-ailesi kuyruklu yıldızların yörünge periyotları 20 yıldan kısadır. Bunun yanı sıra ekliptik düzlemden yaptıkları açı 30 derece azdır. Encke-tipi kuyruklu yıldızların yörüngeleri oldukça küçüktür. Halley-tipi kuyruklu yıldızlar ise 20 ila 200 yıl yörünge periyoduna sahiptir.
Uzun Süreli Kuyruklu Yıldızlar Nedir?
Peki uzun süreli kuyruklu yıldız nedir? Bu tür kuyruklu yıldızlar, Güneş’in etrafında çok daha uzun sürede döner. Kuyruklu yıldızlar Oort Bulutu’ndan kaynaklanmakta olup Oort Bulutu, buzlu nesnelerden meydana gelir. Bu buzlu nesnelerin çapları 1 kilometrenin üzerindedir.
İşte, masallara ve hikayelere konu olan kuyruklu yıldızların hikayesi bu şekilde. Farklı bir hikayede görüşmek üzere!
