Demodex insan kıl folikülünü mesken edinmiş bir akar cinsidir. Demodex türleri insan cilt faunasının bir bileşeni olarak kabul edilmektedir. Bu organizmaların bazı kaynaklarda parazit olarak kabul edilmelerinin nedeni ise köpek ve birçok memeli türünde uyuzun nedenlerinden biri olarak görülmeleridir. Ayrıca bu canlılar insan cildinde yüksek oranda bulunduklarında bazı hastalıklara yol açabileceklerinden patojen olarak da kabul edilirler. Parazit bir canlı, yaşam döngüsünün herhangi bir döneminde konak canlı üzerinde yaşayıp ona zarar verebilir ya da konağı zayıf bırakabilirken patojenler neticede konak canlıya zarar veren bir hastalığa yol açabilen organizmalardır.
Demodex ile birlikteliğimiz doğumumuz ile başlar çünkü bu canlı annemizin meme başında bulunur ve annemizin bizi emzirmeye başlamasıyla birlikte bize geçer. İnsan üzerindeki Demodex miktarı ise ergenliğe girmemizle hızlı bir artış gösterir çünkü ergenliğe girmemiz ile bu canlıların esas besin kaynağı olan sebum salgısını yapan sebase bezlerinin cildimizdeki miktarı büyük bir artış gösterir (1).
Demodex türleri vücudumuzda özellikle alın, yanak, çene, kaş, kirpik, kılsız saç derisi, boyun ve kulaklar olmak üzere baş kısmımızda yoğun olarak yaşar (2). Bu bölgelerde yoğun olarak bulunmalarının bir sebebi, bu bölgelerde sebase bez miktarının fazla olması dolayısıyla besin kaynağı açısından bu bölgelerin zenginliği iken diğer bir sebep olarak da insanların yanak ve kafa tokuşturarak birbirleri ile selamlaşması ve bu parazitin bireyler arası aktarılması olarak düşünülebilir.
Bu canlılar ölü deri hücreleri ve yukarıda belirtiğim gibi sebase bezi tarafından salgılanan salgılarla beslenirler. Sebase bezin salgısının artması doğrudan bu canlıların da artışına yol açar. Belirli bir sayıdan sonra özellikle bu parazitlerin ölü artıklarının kıl folikülünde birikmesi kıl folikülünü tıkar ve kıl folikülünün işlevsiz hale gelmesine yol açar. Bu tıkanıklılık dermatit, rosacea, madarozis gibi birçok cilt hastalığınına zemin hazırlayabilir. Kirpik ve saç foliküllerinde böyle bir artış olursa kıl folikülü tıkanır ve bu folikülün üreteceği kıl büyüyüp gelişemeden dökülür. Bu sebepten ötürü bu canlıyı saç dökülmesin temelinde yatan nedenlerden biri olarak da görebiliriz.
1) Demodex mites. Clin Dermatol. 2014 Nov-Dec;32(6):739-43. doi: 10.1016/j.clindermatol.2014.02.012. Epub 2014 Feb 28.
2) Human Demodex Mite: The Versatile Mite of Dermatological Importance Indian Journal of Dermatology. Jan-Feb 2014; 59(1)60
Kaynak: https://thehairscience.com/demodex-mites-living-within-our-hairs/
