Yine bir yılın sonu geldi. Bayramlardaki gibi aile büyüklerinde toplanma planları yapıldı. Akşam yemeğine michelin yıldızlı menüler hazırlandı. Cipsler, kolalar, çerezler alındı; evin en büyük camına “hoş geldin yeni yıl” yazıldı. Belki de evin sağına soluna küçük küçük süslemeler serpiştirildi. Gece 00.00’dan önce kimseyi uyumasına izin vermeyecek evin reisi pijamasını altına, atletini üstüne çekti ve televizyonu açtı izliyorsunuz… 10, 9, 8, 7… 3, 2, 1! Heyecan ile herkes yanındakine sarıldı ve yeni yıl için dilekler dilendi, yemeklerin rehaveti ile teker teker yataklara göç başladı. Özetle böyledir bizim memlekette yeni yıl kutlaması. Peki, Noel nedir? Kaç gün kutlanır? Nasıl kutluyorlar?
Öncelikle konuya şöyle bir ayrım yapmak gerekir, yılbaşı kutlaması ile Noel tamamen farklı şeylerdir. Biri Hristiyanlara özgü olan Hz. İsa’nın doğumunun yortusu diğeri ise yeni bir takvime geçişin kutlaması. Yeni yılın kutlanması belki Babil uygarlığına belki de daha da eskiye dayanır ancak Noel yani Christmas, çok daha yeni bir kavramdır, öyledir ki 25 Aralık 336 tarihinde kutlanmaya başlanmıştır.
336 yılında kutlanılmaya başlanılan bu bayram şu şekilde icra eder, Noel öncesi dört hafta, Noel, Noel sonrası 12 gün ve “Epiphany”, son olarak Candlemas yani Hz. Meryem’in yortusu.
Hristiyanların Noel için hazırlıklarını başlattığı dönem yani Noel öncesi 4 hafta “Advent” olarak da geçiyor. Kasım ayının 15’inde başlıyor ve aralık ayının 25’inde sonlanıyor. Ortodoks kiliselerinde ise kasım ayının 28’inde başlıyor. Bu dönemde insanlar sanki oruçmuşçasına bazı besinleri yemiyorlar.
Noel vakti geldiğinde ise yani 25 Aralık (Ortodoks kilisesi için ocak ayının 7’si) kutlamalar başlar. Okullar, iş yerleri, devlet daireleri zaten kapanmıştır. Önceden süslenmiş evler, evlerin bahçeleri, alışveriş merkezleri bir renk cümbüşüne bürünmüştür. Özellikle Noel için üretilmiş ağaçlar süslenmiş ve altına hediye paketleri yerleştirilmiştir. Hindiler pişmiş ve sofraya konmuştur. Genel olarak böyle kutlanır Noel.
Noel sonrası 12 gün aslında Noel günü kutlamasının devamıdır. Ziyafet devam eder. 12. günün gecesinde ise “Epiphany” kutlanır. Bu olay The Wise Men’in ziyareti olarak geçer. Bu gün aynı zamanda Noel süslemelerinin indirilmesi gereken gündür ancak bazıları Candlemas’a kadar indirmez.
Candlemas zamanı Noel sonrasında Hz. Meryem’in yortusudur. Bu dönem ise Hz. İsa’nın Yahudi kilisesine götürülmesi ve Hz. Meryem’in arınması olarak geçer. Şubatın ikisine kadar devam eden bu kutlama Candlemas ile sonlanır.
Sonuç olarak yılbaşı kutlamaları ile Noel apayrı iki olay olmasına rağmen kullandığımız takvimde çakışmıştır. Noel kutlamaları; Hz. İsa’nın doğumundan 4 hafta önce başlayan hazırlık olup Hz. Meryem’in arınmasıyla sona erer.
Ayrıştırmak için herkes her yerde farklı başlıklar açıyor, tartışıyor. Bence bu oyalanma arasında esas olan kaçıyor. İnsanı sevme dürtüsü giderek kayboluyor. Yeni yılda herkese daha çok huzur diliyorum ve nefreti azalmış bir toplum olmayı umud ediyorum. Mutlu yıllar…
Yılbaşı ve Noel’i birbirinden ayıran, farklılıklarını ortaya koyan harika bir yazı olmuş, elinize sağlık sayın Erkan!
Sanırım artık her yıl yeniden okunabilecek bir yeni yıl yazımız oldu. Ellerine sağlık.